Αποτέλεσμα σκόπιμου εμπρησμού αποτελεί η πλειοψηφία των δασικών πυρκαγιών στην Κύπρο και όπως καταδεικνύεται μέσα από τις στατιστικές αναφορές του Τμήματος Δασών χρόνο με το χρόνο παρατηρείται αύξηση στον αριθμό των σκόπιμων πυρκαγιών, και αντίστοιχη μείωση των εξ αμελείας. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία εννέα στις δέκα δασικές πυρκαγιές προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες. Για τους επτά πρώτους μήνες του 2022 οι σκόπιμες πυρκαγιές αποτελούσαν το 69%, το 2021 το 59%, για την περίοδο 2012 – 2021 το 48% και για την περίοδο 2000 – 2021 το 34%. Για το 2022 το 58% των δασικών πυρκαγιών οι αιτίες είναι γνωστές και το 42% άγνωστες. Από αυτές σε ανθρωπογενείς παράγοντες οφείλεται το 87% των πυρκαγιών και 13% σε κεραυνούς. Πυρκαγιές από αμέλεια είχαμε από στρατιωτικές δραστηριότητες, βραχυκύκλωμα ηλεκτροφόρων καλωδίων και κυνηγετικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία του Τμήματος Δασών για τις δασικές πυρκαγιές κατά την περίοδο 2000-2021, είναι γνωστές οι αιτίες πρόκλησης για σχεδόν 88% (1.167) των δασικών πυρκαγιών, ενώ για μόλις 12% (160) των δασικών πυρκαγιών οι αιτίες πρόκλησης παραμένουν άγνωστες. Ειδικότερα, οι αιτίες πρόκλησης δασικών πυρκαγιών διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Οι φυσικές πυρκαγιές (από φυσικά αίτια και κυρίως κεραυνούς) ανέρχονται περίπου σε 15% (180), ενώ οι ανθρωπογενείς πυρκαγιές (από ανθρώπινες δραστηριότητες) ανέρχονται περίπου σε 85% (987).
Οι δύο κύριες υποκατηγορίες ανθρωπογενών πυρκαγιών διακρίνονται με βάση το κίνητρο. Οι εκούσιες / εσκεμμένες (από σκοπιμότητα) ανέρχονται περίπου σε 34% (337) και οι ακούσιες / μη-εσκεμμένες (από αμέλεια) ανέρχονται περίπου σε 66% (650) των ανθρωπογενών πυρκαγιών.
Όσον αφορά τις ακούσιες πυρκαγιές, επισημαίνονται τα ακόλουθα για την περίοδο 2000- 2021:
• 37% (238) προκαλείται από γεωργικές δραστηριότητες, με σημαντικότερες τα καψαλίσματα χόρτων, κλαδεμάτων και αποκαλάμων.
• 25% προκαλείται από ταξιδιώτες (18%-114) και εκδρομείς (7%-48), στο πλαίσιο διαφόρων δραστηριοτήτων δασικής αναψυχής, με σημαντικότερες το ρίξιμο σπίρτων και αποτσίγαρων, καθώς και το άναμμα φωτιάς σε μη-καθορισμένους χώρους.
• 12% (77) προκαλείται από δραστηριότητες σε παρακείμενες κατοικίες, με σημαντικότερες τη χρήση εργαλείων που παράγουν σπινθήρες, την ανεπαρκή αποθήκευση εύφλεκτων υλικών, την κακή χρήση ηλεκτρογεννητριών και μηχανοκίνητων υδραντλιών, το άναμμα φωτιάς χωρίς ανθρώπινη επιτήρηση και το πέταμα αναμμένων κάρβουνων.
• 9% (59) προκαλείται από στρατιωτικές δραστηριότητες, με σημαντικότερες τις στρατιωτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά σε πεδία βολής.
• 5% (35) προκαλείται από αστοχία του δικτύου ηλεκτροδότησης και βραχυκυκλώματα ηλεκτροφόρων καλωδίων.
• 5% (32) προκαλείται από παράνομο κάψιμο σκυβάλων, περιλαμβανομένων χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) σε γεωργοκτηνοτροφικές περιοχές.
• 3% (17) προκαλείται από κυνηγετικές δραστηριότητες, με σημαντικότερη το ανεξέλεγκτο άναμμα φωτιάς σε μη-καθορισμένους χώρους.
• 1% (10) προκαλείται από άλλες εργασίες ή/και δραστηριότητες σε δασικές και παραδασόβιες περιοχές (π.χ. διάνοιξη δρόμων και προσβάσεων, χρήση πυροτεχνημάτων, κ.α.).
• 1% (9) προκαλείται από αγώνες ταχύτητας μηχανοκίνητων οχημάτων (ράλι). Αν και ποσοτικά αποτελούν τη λιγότερη σημαντική αιτία πρόκλησης δασικών πυρκαγιών κατά την περίοδο 2000-2021, προτού απαγορευτεί η διεξαγωγή αγώνων ταχύτητας μηχανοκίνητων οχημάτων σε περιοχές ψηλών δασών, τα ράλλι αποτελούσαν μία πολύ σοβαρή αιτία πρόκλησης μεγάλων, ανεξέλεγκτων και καταστροφικών δασικών πυρκαγιών, κυρίως σε περιοχές του Κύριου Κρατικού Δάσους Πάφου και του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους.
Αυξήθηκαν οι πυρκαγιές, μειώθηκε η καμένη έκταση
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2022 (Ιανουάριος – Ιούλιος), εκδηλώθηκαν παγκύπρια 129 δασικές πυρκαγιές και κάηκε συνολική έκταση 280 εκτάρια. Όπως φαίνεται από τις στατιστικές αναφορές της αντίστοιχης περιόδου του 2021, οι πυρκαγιές ήταν 186 και η συνολική έκταση που κάηκε 5.901 εκτάρια (συμπεριλαμβάνεται η μεγάλη πυρκαγιά στην περιοχή Αρακαπά).
Στη ζώνη ευθύνης του Τμήματος Δασών εκδηλώθηκαν 95 δασικές πυρκαγιές και κάηκε έκταση 42 εκταρίων, εκ των οποίων 0,2 εκτάρια κρατικό δάσος.
Επιχειρώντας μια σύγκριση των στοιχείων δασικών πυρκαγιών στη ζώνη ευθύνης του Τμήματος Δασών για το έτος 2022, με τα αντίστοιχα στοιχεία προηγούμενων περιόδων, εξάγονται τα ακόλουθα συμπεράσματα:
1) Σε σχέση με τους μέσους όρους της τελευταίας δεκαετίας 2020-2021, καταγράφεται αύξηση 46% στον αριθμό των δασικών πυρκαγιών και μείωση 89% στην καμένη έκταση.
2) Σε σχέση με τους μέσους όρους της περιόδου 2012-2021, καταγράφεται αύξηση 8% στον αριθμό των δασικών πυρκαγιών και μείωση 91% στην καμένη έκταση.
Η σύγκρουση χρήσεων γης οδηγεί σε πυρκαγιές
Το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών χειροτερεύει λόγω: α) Της εγκατάλειψης της υπαίθρου που σταδιακά οδηγεί στη μεγάλη συσσώρευση καύσιμης ύλης. Οι άλλοτε γεωργικές εκτάσεις που αρδεύονταν και οργώνονταν και δρούσαν ως αντιπυρικές ζώνες, σήμερα μετατρέπονται σε εκτάσεις με εύφλεκτη άγρια βλάστηση, β) της αύξησης της εξόδου των κατοίκων των πόλεων για αναψυχή στα δάση, γ) της «άτακτης» εξάπλωσης των μεμονωμένων κατοικιών στην ύπαιθρο και τ’ ότι σχεδόν κάθε γωνιά των δασών και της υπαίθρου είναι προσπελάσιμη, δ) της κλιματικής αλλαγής που σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει προβλέπεται ότι στη γεωγραφική περιοχή της Κύπρου και της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου οι πυρκαγιές θα αυξηθούν τόσο σε αριθμό όσο και σε δριμύτητα.
Περαιτέρω παρατηρείται σύγκρουση χρήσεων γης ως το δομικό αίτιο αρκετών κακόβουλων πυρκαγιών, η οποία αφορά κυρίως τη γεωργία, την κτηνοτροφία, το κυνήγι και την ανάπτυξη γης.
Κ. Καδής: Αλλάζει η νομοθεσία με επιβολή άμεσων και αποτρεπτικών ποινών
Στην αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου με την επιβολή ψηλότερων και πιο άμεσων ποινών προχωρεί η κυβέρνηση. Είναι σε τελικό στάδιο η επεξεργασία της νομοθεσίας και αναμένεται σύντομα να τεθεί ενώπιον του Σώματος. Μιλώντας στον «Φ», ο υπουργός Γεωργίας Κώστας Καδής παρουσιάστηκε προβληματισμένος από το γεγονός ότι στη μεγάλη τους πλειονότητα οι πυρκαγιές οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα. «Αυτό καταδεικνύει ότι έχουμε ακόμη πολλή δουλειά μπροστά μας, στο να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους συμπολίτες μας ώστε είτε εσκεμμένα είτε άθελά τους να μην γίνονται η αιτία πρόκλησης πυρκαγιών», ανέφερε. Τη χρονιά που πέρασε, σημείωσε, έγινε πολλή δουλειά στο επίπεδο του νομοθετικού πλαισίου και ειδικότερα σε σχέση με την επιβολή άμεσων και αποτρεπτικών ποινών στις περιπτώσεις πρόκλησης πυρκαγιάς από ανθρώπινο παράγοντα. Σύντομα, είπε, τα σχετικά νομοθετήματα θα φτάσουν για έγκριση στη Βουλή. «Στα θετικά της αποτίμησης και των συγκριτικών δεδομένων που έχουμε ενώπιον μας, είναι και το γεγονός ότι παρά το ότι είχαμε ένα σχετικά αυξημένο αριθμό πυρκαγιών, η καμένη έκταση ήταν ασύγκριτα μικρότερη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια», εξήγησε ο κ. Καδής. Αυτό καταδεικνύει, πρόσθεσε, την άμεση και αποτελεσματική παρέμβαση των δυνάμεων πυρόσβεσης και είναι το αποτέλεσμα της ενίσχυσης του Τμήματος Δασών, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε υποδομές.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Οι αριθμοί λένε την αλήθεια
Τα στατιστικά στοιχεία του Τμήματος Δασών για τις αιτίες των δασικών πυρκαγιών εξάγουν σημαντικά συμπεράσματα, τα οποία αν τα παραγνωρίσουμε και δεν τα λάβουμε υπόψη δεν θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Το γεγονός ότι πέραν του 85% των πυρκαγιών οφείλονται σε ανθρώπινες δραστηριότητες καταδεικνύει την τεράστια ευθύνη, τόσο της κυβέρνησης, όσο και του κάθε πολίτη ξεχωριστά για την ελαχιστοποίηση του δυνητικού κινδύνου πρόκλησης δασικών πυρκαγιών. Μεγαλύτερη ανησυχία αποτελεί η μεγάλη ευκολία με την οποία κάποιοι βάζουν σκόπιμα πυρκαγιές στα δάση, αγνοώντας τις τεράστιες συνέπειες και την καταστροφή που αφήνουν πίσω τους. Ενδεικτική είναι και η αύξηση που παρατηρείται χρόνο με το χρόνο στις σκόπιμες πυρκαγιές. Ας ελπίσουμε με την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου όσοι εγκληματούν με αυτό τον τρόπο να πληρώνουν και το ανάλογο αντίτυπο.
GREEN PRESS CYPRUS.NEWS
