Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν από τους μεγαλύτερους δημοσιονομικούς κινδύνους των τελευταίων δεκαετιών, καθώς η κλιματική αλλαγή εντείνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αυξάνοντας δραματικά τις πιθανότητες για φυσικές καταστροφές. Σύμφωνα με πρόσφατες προειδοποιήσεις του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, ο συνολικός οικονομικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει η χώρα υπερβαίνει τα €3,4 δισεκατομμύρια — ποσό που θα μπορούσε να πλήξει σοβαρά τα δημόσια οικονομικά και την κοινωνία.
Καμπανάκι για την οικονομία
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο επισημαίνει ότι η Κύπρος παραμένει ανεπαρκώς προετοιμασμένη μπροστά στους αυξανόμενους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Η συχνότητα πλημμυρών, πυρκαγιών, ξηρασίας και ακραίων θερμοκρασιών έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, γεγονός που καθιστά το νησί ιδιαίτερα ευάλωτο. Παρά την αναγνώριση του προβλήματος, πολλές κρίσιμες υποδομές, υπηρεσίες πρόληψης και μηχανισμοί άμεσης απόκρισης συνεχίζουν να υπολειτουργούν.
Γιατί η Κύπρος είναι τόσο εκτεθειμένη
Οι γεωγραφικές και κλιματολογικές συνθήκες του νησιού σε συνδυασμό με την απουσία ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού έχουν αφήσει μεγάλα κενά στην πολιτική προστασία.
Έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων, ανεπαρκείς υδάτινοι πόροι, χρόνια ξηρασία και ανεπαρκής διαχείριση δασών δημιουργούν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ που απειλεί όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και την οικονομική σταθερότητα.
Οι οικονομικές συνέπειες μπορούν να είναι καταστροφικές
Ο εκτιμώμενος κίνδυνος άνω των €3,4 δισ. δεν είναι απλώς ένας αριθμός. Πρόκειται για πιθανές πραγματικές ζημιές που μπορούν να καταρρακώσουν κρίσιμους τομείς της οικονομίας:
- Τουρισμός: Επιδείνωση του φυσικού περιβάλλοντος και καταστροφές σε τουριστικές περιοχές.
- Γεωργία: Έντονη ξηρασία και απώλεια παραγωγής.
- Υποδομές: Ζημιές σε δρόμους, συστήματα ύδρευσης και δημοτικές εγκαταστάσεις.
- Κοινωνία: Άμεσες επιπτώσεις σε περιουσίες και ποιότητα ζωής, με χιλιάδες νοικοκυριά να κινδυνεύουν οικονομικά.
Κάθε μεγάλη φυσική καταστροφή οδηγεί σε πολλαπλάσια δαπάνη σε σχέση με το κόστος πρόληψης, προκαλώντας πληγές που μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να επουλωθούν.
Αδυναμίες που δεν μπορούν πλέον να αγνοηθούν
Η έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου εντοπίζει σοβαρά προβλήματα:
- Ελλιπής συντονισμός αρμόδιων υπηρεσιών.
- Καθυστέρηση στην υλοποίηση έργων αντιπλημμυρικής και περιβαλλοντικής προστασίας.
- Περιορισμένα κονδύλια για πρόληψη και κλιματική ανθεκτικότητα.
- Ανεπαρκής στελέχωση κρίσιμων κρατικών μηχανισμών.
Τι χρειάζεται να γίνει τώρα
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν πως η αντιμετώπιση των κρίσεων δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην αποκατάσταση ζημιών. Απαιτείται άμεση και ολοκληρωμένη δράση:
- Εκπόνηση νέου εθνικού σχεδίου κλιματικής ανθεκτικότητας.
- Επενδύσεις σε υποδομές νερού, αντιπλημμυρικά έργα και διαχείριση δασών.
- Δημιουργία ταμείου αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.
- Καλύτερη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων και αξιοποίηση τεχνολογίας για έγκαιρη προειδοποίηση.
Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί μελλοντική απειλή — είναι ήδη εδώ και δοκιμάζει τις αντοχές της Κύπρου. Το πραγματικό δίλημμα για τη χώρα είναι αν θα επενδύσει έγκαιρα στην πρόληψη ή αν θα αφήσει τα ακραία φαινόμενα να αποκαλύψουν τις αδυναμίες της με κόστος πολλαπλάσιο.
Η απόφαση θα καθορίσει όχι μόνο τη δημοσιονομική σταθερότητα, αλλά και την ποιότητα ζωής των επόμενων γενεών.
