Η Μέρα της Μητέρας δεν είναι μια απλή εορταστική στιγμή — είναι προσκύνημα στη θυσία, στο δάκρυ, στη σιωπηλή αντοχή. Η μάνα είναι η πρώτη πατρίδα του ανθρώπου. Και σε τόπους με πληγές ανοιχτές, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, η μάνα γίνεται ιστορία, ελευθερία και φως.
Οι Μάνες-Ηρωίδες της Κύπρου
1. Μάνα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη – Η Μάνα που Έδωσε Παιδί και Ποίηση στην Πατρίδα
Ο Ευαγόρας ήταν μόλις 19 ετών όταν ανέβηκε στην αγχόνη. Λίγο πριν εκτελεστεί, έγραψε:
«Θα πάρω μια ανηφοριά, θα πάρω μονοπάτια…»
Η μάνα του δεν τον ξανάδε ζωντανό. Δεν φώναξε, δεν θρήνησε δημόσια — γιατί ήξερε ότι ο γιος της έγινε σύμβολο Ελευθερίας. Μα ο πόνος της έμεινε πίσω, βουβός. Η εικόνα της, με το μαντίλι στο κεφάλι, να κρατά μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του παιδιού της, είναι σύμβολο του αγώνα κάθε μάνας που θυσίασε τα πάντα για την πατρίδα.
2. Μάνα του Γρηγόρη Αυξεντίου – Η Μάνα που Γέννησε τον «Σταυραετό του Μαχαιρά»
Η κυρά Αντωνού, η μάνα του Αυξεντίου, δεν είπε ποτέ πολλά. Μα όταν της είπαν πως το παιδί της κάηκε ζωντανό στο κρησφύγετο του Μαχαιρά, εκείνη σήκωσε το κεφάλι και είπε:
«Είμαι περήφανη για τον γιο μου. Πέθανε για την Κύπρο.»
Ο Γρηγόρης δεν παραδόθηκε ποτέ. Μαζί με τη ζωή του, έδωσε και το σώμα του. Και η μάνα του δεν ζήτησε τίποτα — μόνο σεβασμό για τη θυσία του. Είναι η μάνα που δίδαξε τι σημαίνει υπερηφάνεια χωρίς οργή.
3. Μάνα του Θανάση Νικολάου – Η Αντιγόνη της Σύγχρονης Κύπρου
Η κ. Ανδρούλα πάλεψε μόνη για 18 χρόνια, μέχρι να δικαιωθεί. Δεν άφησε τη δολοφονία του Θανάση να περάσει στα «αρχεία». Έγινε φωνή για κάθε μάνα που το παιδί της χάθηκε επειδή στάθηκε όρθιο απέναντι στο άδικο. Και τελικά, το φως νίκησε το ψέμα.
4. Μάνες των Αγνοουμένων
Μισός αιώνας πέρασε, αλλά η αναμονή δεν τελείωσε. Οι μάνες των αγνοουμένων κρατούν φωτογραφίες, χτενίζουν λίστες, στέκονται σιωπηλές σε κάθε εκταφή. Δεν θάβουν μόνο οστά – θάβουν όνειρα και νεότητες.
5. Αντρούλλα Καραντώνη – Η Μάνα-Αγωνίστρια της ΕΟΚΑ
Η Αντρούλλα Καραντώνη δεν ήταν μόνο μάνα — ήταν μαχήτρια, σύνδεσμος, θαρραλέα ψυχή. Μετέφερε όπλα, έκρυβε αντάρτες, αντιστεκόταν στη σκλαβιά χωρίς να ζητήσει τίποτα για τον εαυτό της. Η μορφή της αντιπροσωπεύει τις μανάδες του Αγώνα, που δεν έμειναν σπίτι να περιμένουν — βγήκαν στους δρόμους της ελευθερίας.
6. Μάνα-Πρόσφυγας
Έχασε σπίτι, αυλή, μνήμη, τάφο γονιών. Κράτησε μόνο το κλειδί του σπιτιού της – και το πέρασε στα παιδιά της σαν όρκο επιστροφής.
Οι Μάνες-Φάροι της Ελλάδας
1. Μαρία Καρυστιανού – Η Μάνα των Τεμπών
Μάνα της Μάρθης, που χάθηκε στα Τέμπη. Με αξιοπρέπεια και δύναμη, στάθηκε όρθια ενώπιον του ελληνικού κράτους. Έγινε η φωνή όλων των θυμάτων. Ζητά δικαιοσύνη, όχι εκδίκηση. Ζητά μέλλον για τους ζωντανούς.
2. Μάγδα Φύσσα – Η Μάνα που Σήκωσε το Βάρος Όλης της Ελλάδας
Όταν έχασες παιδί από το μαχαίρι φασίστα, δεν σου ζητά κανείς να συνεχίσεις. Κι όμως, η Μάγδα Φύσσα δεν έφυγε στιγμή από το δικαστήριο. Στάθηκε μπροστά στους δολοφόνους, κοίταξε το τέρας κατάματα και νίκησε. Σήμερα είναι η μάνα της αντιφασιστικής μνήμης. Μια Μήδεια που δεν εκδικήθηκε — αλλά μεταμόρφωσε τον πόνο σε φάρο για όλους μας.
3. Μητέρα του Άλεξ Μεσχισβίλι – Η Μάνα που Έψαξε Μόνη
Ο Άλεξ, 11 χρόνων. Αγνοούμενος στη Βέροια. Μια μητέρα, με σπασμένα ελληνικά αλλά ακέραιη αξιοπρέπεια, ρωτούσε παντού. Πού είναι το παιδί μου; Δεν βρήκε ούτε υποστήριξη ούτε αλήθεια. Βρήκε μονάχα σιωπή και εχθρότητα. Κι όμως, δεν εγκατέλειψε ποτέ.
Η Μάνα: Η Αλήθεια που Δεν Πεθαίνει
Η μάνα είναι εκείνη που γεννά τη ζωή, κι όταν χρειαστεί, τη συνοδεύει μέχρι το τέλος. Είναι αθόρυβη, αλλά ακλόνητη.
Χρόνια Πολλά σε Όλες τις Μανάδες
Σε όσες κρατούν το χέρι των παιδιών τους.
Σε όσες κρατούν τη φωτογραφία τους.
Σε όσες επιμένουν να αγαπούν, να θυμούνται και να διεκδικούν.
