Η εγγραφή του χαλλουμιού στο μητρώο των προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποτέλεσε μια διαχρονική προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία χρονολογείται ακόμη και πριν από την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004. Ο υπουργός Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Κώστας Καδής, περιγράφει στον «Φ» τις ενέργειες και τις έντονες διαβουλεύσεις που έγιναν τον τελευταίο χρόνο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που κατάφεραν να ξεμπλοκάρουν το φάκελο μετά την πάροδο σχεδόν 7 χρόνων από την υποβολή της αίτησής μας τον Ιούλιο του 2014. Αναλύει τα εμπόδια που υπήρξαν μέχρι την κατοχύρωση και τους κινδύνους που διέτρεξε η όλη προσπάθεια. Αναφέρεται στην επόμενη ημέρα και τις μεγάλες προοπτικές που δίνει η κατοχύρωση.
-Έχουν λεχθεί πολλά για την κατοχύρωση του χαλλουμιού ως προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ). Ποια είναι αλήθεια η πρακτική σημασία της κατοχύρωσης;
-Η εγγραφή του χαλλουμιού στους καταλόγους προϊόντων ΠΟΠ φέρνει πολλαπλά οφέλη τόσο για τους παραγωγούς, όσο και για την αγροτική οικονομία της Κύπρου. Ας μη ξεχνάμε ότι το χαλλούμι αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο εξαγωγικό μας προϊόν, μετά τα φάρμακα, με την αξία των εξαγωγών το 2019 να φτάνει τα €223,7 εκατ. Η κατοχύρωση αποκτά εξαιρετική σημασία, ιδιαίτερα αυτή τη χρονική στιγμή. Η τεράστια επιτυχία του χαλλουμιού προσέλκυσε το ενδιαφέρον φορέων του εξωτερικού, οι οποίοι άρχισαν να παράγουν παρόμοια προϊόντα και να τα εμπορεύονται με την επωνυμία «χαλλούμι», διαθέτοντάς τα σε ελκυστικές τιμές. Τα προϊόντα αυτά παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση, με αποτέλεσμα η Κυπριακή Δημοκρατία, σε περισσότερες από 80 δικαστικές διαδικασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, να επιδιώκει κυρώσεις εναντίον επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν παράνομα το εμπορικό σήμα του χαλλουμιού. Επιπρόσθετα, άρχισε να προβάλλεται απροκάλυπτα ο ισχυρισμός ότι το χαλλούμι έχει καταστεί γενόσημο, δηλαδή δεν ταυτίζεται πλέον με την Κύπρο και μπορεί να παράγεται οπουδήποτε. Αυτή δυστυχώς ήταν και η θέση Δικαστή του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ σε πρόσφατη σχετική υπόθεση. Με αυτά τα δεδομένα, χωρίς την κατοχύρωση, θα ήταν θέμα χρόνου το εθνικό μας προϊόν να παρασκευάζεται ανεμπόδιστα σε ολόκληρο τον κόσμο, με αρνητικές συνέπειες για την Κύπρο και τους παραγωγούς της. Με την εγγραφή του προϊόντος στους καταλόγους των προϊόντων ΠΟΠ, όλα τα προϊόντα μιμητισμού παύουν να χρησιμοποιούν την επωνυμία «χαλλούμι» και δημιουργείται μια ισχυρή ασπίδα προστασίας γύρω από την ονομασία αυτή, διαφυλάττοντας την οικονομική και πολιτιστική αξία που έχει το χαλλούμι για την Κύπρο.
-Μπορείτε να μας περιγράψετε συνοπτικά πώς από την αίτηση που υποβλήθηκε το 2014 φτάσαμε τελικά στο επιθυμητό αποτέλεσμα το 2021 και γιατί υπήρξε τόση καθυστέρηση;
-Από την αρχή, διαφάνηκε ότι το θέμα της κατοχύρωσης του χαλλουμιού είχε αναχθεί σε πολιτικό ζήτημα, το οποίο συνδέθηκε με την πορεία του ίδιου του κυπριακού προβλήματος. Έτσι, παρά το γεγονός ότι συνήθως ο χρόνος εξέτασης μιας ανάλογης αίτησης από την Κομισιόν είναι περίπου 10 μήνες, στην προκειμένη περίπτωση, λόγω και της πολιτικής διάστασης που έλαβε το θέμα, παρατηρήθηκε εκτεταμένη καθυστέρηση. Θυμίζω ότι, μετά από έντονες διαβουλεύσεις, τον Ιούλιο του 2015 εκδόθηκε το ανακοινωθέν συναντίληψης για το θέμα μεταξύ του Προέδρου Αναστασιάδη και του τέως ηγέτη των τουρκοκυπρίων κ. Ακιντζί, στην παρουσία του τέως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιούνκερ. Με βάση το ανακοινωθέν, η Κυπριακή Δημοκρατία θα αναθέσει στον ανεξάρτητο οργανισμό Bureau Veritas την εφαρμογή του Κανονισμού για την πιστοποίηση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ, τόσο στις περιοχές που ελέγχει η Δημοκρατία όσο και στα κατεχόμενα. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη δημοσίευση της αίτησής μας για κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ, στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, τον Ιούλιο του 2015.
-Ωστόσο, ενώ θα ανέμενε κανείς ότι μετά την εξέλιξη αυτή θα υπήρχε σύντομα κατάληξη, αυτό γίνεται έξι χρόνια μετά. Τι μεσολάβησε;
-Συμφωνώ. Από τον Ιούλιο του 2016, και ενώ η πληροφόρηση που λάμβανε η Κυπριακή Δημοκρατία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωνε την αρτιότητα της αίτησης που είχε υποβληθεί, η εξέτασή της παρέμενε στάσιμη. Τον Φεβρουάριο του 2019, και μετά από επιστολή του Προέδρου της Δημοκρατίας προς τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ζήτημα της έγκρισης της αίτησης επανέρχεται στο προσκήνιο. Αρχίζει ένας νέος γύρος διαβουλεύσεων, ο οποίος διήρκησε μέχρι και τον Νοέμβριο του 2019. Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων, από πλευράς της κυπριακής Κυβέρνησης τίθεται ως αδιαπραγμάτευτος όρος η πλήρης συμμόρφωση με το κοινοτικό κεκτημένο της διαδικασίας παραγωγής, ελέγχου και πιστοποίησης του χαλλουμιού ως ΠΟΠ, σε ολόκληρη την Κύπρο.
-Αυτό θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Υπήρξε διαφορετική προσέγγιση;
-Υπήρξε διαφορετική αντιμετώπιση του θέματος από ορισμένους κύκλους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο συγκεκριμένο θέμα. Ήταν χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από συγκεκριμένους κύκλους της Κομισιόν επιδιωκόταν η διευθέτηση να μην περιλαμβάνει ελέγχους σε θέματα υγείας και ασφάλειας του προϊόντος στα κατεχόμενα, την ίδια στιγμή που άλλες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχαν κάθετα αντίθετη άποψη. Ως εκ τούτου, τον Νοέμβριο του 2019 οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε αδιέξοδο.
-Και πώς έσπασε τελικά το αδιέξοδο;
-Με την ανάληψη των καθηκόντων της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Δεκέμβριο του 2019, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έθεσε το θέμα στη νέα Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έχοντας την εμπειρία της προηγούμενης ανεπιτυχούς διαδικασίας, η προσπάθεια μας, μέσα από αλλεπάλληλες συναντήσεις μου με τους αρμόδιους ευρωπαίους Επιτρόπους, ήταν να εμπλέξουμε από κοινού όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό έγινε τελικά κατορθωτό, αφού το θέμα συζητήθηκε σε κοινές συναντήσεις του Επιτρόπου Γεωργίας, της Επιτρόπου Υγείας και της Επίτροπου για θέματα Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων με όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες της Κομισιόν. Το αποτέλεσμα αυτών των συναντήσεων ήταν να αντιμετωπιστεί το θέμα ολοκληρωμένα και στη βάση του κοινοτικού κεκτημένου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει στην Κυπριακή Δημοκρατία ένα αναθεωρημένο νομοθετικό πακέτο, ιδιαίτερα βελτιωμένο σε σχέση με αυτό που τέθηκε στην προηγούμενη διαπραγματευτική διαδικασία. Στο νέο νομοθετικό πλαίσιο, τέθηκε ως προϋπόθεση η πλήρης συμμόρφωση με το κοινοτικό κεκτημένο για όλες τις πτυχές των διαδικασιών πιστοποίησης του προϊόντος ως ΠΟΠ, σε ολόκληρη την Κύπρο και χωρίς παρεκκλίσεις για κανένα. Το νομοθετικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε έχει πλέον εγκριθεί από τις αρμόδιες Επιτροπές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το ζήτημα της κατοχύρωσης του προϊόντος «Χαλλούμι (Halloumi)/ Hellim» ως ΠΟΠ, ολοκληρώνεται, με θετική κατάληξη για τον τόπο μας.
-Άρα είδαμε μια διαφορετική προσέγγιση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
-Η διαφορά ήταν ότι υπήρξε ολιστική αντιμετώπιση του θέματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την από κοινού συνδρομή όλων των υπηρεσιών της. Σε αυτό θεωρώ ότι συνέβαλε και η Στέλλα Κυριακίδου, σε μια περίοδο μάλιστα πολύ δύσκολη για την ίδια, λόγω των προκλήσεων που αντιμετώπιζε ως Επίτροπος Υγείας, με τη διαχείριση της πανδημίας. Θεωρώ όμως εξίσου σημαντικό το γεγονός ότι, στις διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Κύπρος προσερχόταν με έγκυρες, ολοκληρωμένες και τεκμηριωμένες θέσεις, υποστηριζόμενες από την τεχνοκρατική ομάδα που βρισκόταν πίσω από την προσπάθεια αυτή, την οποία αποτελούσαν στελέχη του Υπουργείου μου αλλά και όλων των αρμόδιων υπηρεσιών του κράτους και ιδιαίτερα του Υπουργείου Εξωτερικών και της Νομικής Υπηρεσίας. Στις 29 Μαρτίου 2021, η αρμόδια Επιτροπή για την πολιτική ποιότητας των αγροτικών προϊόντων έδωσε ομόφωνα τη θετική της ψήφο για καταχώριση του προϊόντος και άνοιξε το δρόμο για παραγωγή χαλλουμιού ως ΠΟΠ μόνο από την Κύπρο, από την 1η Οκτωβρίου 2021. Τον έλεγχο αναλαμβάνει ο ανεξάρτητος φορέας Bureau Veritas.
Μέσω της Δημοκρατίας οι εξαγωγές των Τ/κ
-Πόσο εύκολο είναι να προσαρμοστούν οι Τουρκοκύπριοι κτηνοτρόφοι στις αυστηρές απαιτήσεις που θέτουν οι προδιαγραφές ΠΟΠ;
-Με την καταχώριση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ για ολόκληρη την Κύπρο, οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας έχουν μία σημαντική ευκαιρία για να εξοικειωθούν και να προσαρμοστούν με τους αυστηρούς όρους που θέτει το κοινοτικό κεκτημένο για τη δημόσια υγεία και την υγεία των ζώων. Αντιλαμβάνομαι ότι θα είναι μια δύσκολη προσπάθεια για αυτούς. Θα είναι όμως και μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να αποκτήσουν νόμιμη πρόσβαση σε αγορές της ΕΕ, νοουμένου ότι τα προϊόντα τους θα πληρούν τις αυστηρές προδιαγραφές του ΠΟΠ και θα διέρχονται της Πράσινης Γραμμής.
-Υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των πιστοποιημένων προϊόντων που θα παράγονται στα κατεχόμενα σε σχέση με αυτά που θα παράγονται στις ελεύθερες περιοχές;
-Ανταγωνισμός θα υπάρξει, όπως υπάρχει και μεταξύ και των ελληνοκύπριων παραγωγών. Οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί μέσα από την καταχώριση του χαλλουμιού ως προϊόντος ΠΟΠ, δεν επιτρέπουν την εισαγωγή ζώων και γάλακτος από την Τουρκία, ενώ προϋποθέτουν την τήρηση των αυστηρών προνοιών της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τη δημόσια υγεία και υγεία των ζώων, καθώς επίσης κα την τήρηση των προδιαγραφών του ΠΟΠ. Θεωρώ ότι η τήρηση των πιο πάνω για όλους ανεξαιρέτως τους παραγωγούς, θα γεφυρώσει τις όποιες διαφοροποιήσεις υπάρχουν σήμερα στο κόστος παραγωγής. Παράλληλα, θεωρώ ότι τα περιθώρια κάλυψης της ζήτησης που θα δημιουργηθεί για το χαλλούμι είναι τόσο μεγάλα, που εύκολα θα απορροφήσουν τις ποσότητες που θα παράγονται στα κατεχόμενα, χωρίς να επηρεάζονται οι Ελληνοκύπριοι παραγωγοί.
Αναβάθμιση της αιγοπροβατοτροφίας
-Σε ποια μέτρα προτίθεται και πότε να προχωρήσει η κυβέρνηση για στήριξη της τυροκομίας, αγελαδοτροφίας και αιγοπροβατοτροφίας;
-Η Κυβέρνηση, όλα αυτά τα χρόνια, είναι δίπλα σε όλους τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα παραγωγής του χαλλουμιού, παρέχοντας τους, μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, τη χρηματοδότηση σε υποδομές και εξοπλισμό για τη δημιουργία νέων και την αναβάθμιση υφιστάμενων εκμεταλλεύσεων, όλων των ειδών. Σημαντική είναι η συνεισφορά του Κράτους και σε δράσεις που αφορούν την προώθηση του προϊόντος σε ξένες αγορές. Αυτή η αρωγή θα συνεχιστεί, επικεντρώνοντας την προσπάθεια μας στην αύξηση της παραγωγής και τη βελτίωση της παραγωγικότητας του κλάδου της αιγοπροβατοτροφίας, με την προκήρυξη ενός νέου επενδυτικού μέτρου με αυξημένο προϋπολογισμό, εντός των αμέσως επόμενων μηνών. Να θυμίσω ότι έχουμε ήδη εντάξει στους προϋπολογισμούς μας το ερευνητικό έργο AGRICYGEN, με προϋπολογισμό 7 εκατ. ευρώ, το οποίο αποσκοπεί στην αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών γονιδιωματικής για την αναβάθμιση της αιγοπροβατοτροφίας στην Κύπρο. Στόχος μας είναι επίσης να διερευνήσουμε και περιορίσουμε το φαινόμενο της εποχικότητας στην παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος. Τέλος, επειδή δεν πρέπει να ξεχνάμε την περιβαλλοντική διάσταση του όλου εγχειρήματος, στο νέο επενδυτικό μας μέτρο θα καλύπτεται και η στήριξη κτηνοτροφικών μονάδων για ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων τους.
-Κύριε υπουργέ, αμέσως μετά την κατοχύρωση, ακούστηκαν κάποιες φωνές διαμαρτυρίας, ιδιαίτερα από πλευράς τυροκόμων. Ποιες είναι οι εξελίξεις στο θέμα αυτό και, γενικά, πώς σκέφτεστε να διαχειριστείτε την επόμενη μέρα;
-Η επόμενη μέρα της κατοχύρωσης του χαλλουμιού θα πρέπει να βρει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς μαζί. Θα πρέπει να συνεργαστούμε για να διαχειριστούμε τις ευκαιρίες αλλά και τις προκλήσεις που φέρνει η σημαντική αυτή εξέλιξη. Ζητήματα όπως η προσαρμογή στο νέο πλαίσιο ελέγχων που θα πραγματοποιούνται από διεθνή οργανισμό, η επάρκεια του γάλακτος για τη ζήτηση χαλλουμιού που θα προκύψει, η διαχείριση προϊόντων που αποκλίνουν ουσιαστικά από τις προδιαγραφές του χαλλουμιού – όπως π.χ. προϊόντα με χαμηλά λιπαρά ή με γεύση τσίλι – και δεν μπορούν να φέρουν την ονομασία «χαλλούμι», καθώς και πιθανές βελτιώσεις στον φάκελο που μπορεί να γίνουν στο μέλλον με πλήρη σεβασμό στο κοινοτικό κεκτημένο, θα μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά, εάν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συμμετέχουν στο κάλεσμα μας για εποικοδομητική συνεργασία. Βρίσκομαι σε επικοινωνία με την υπουργό Εμπορίου για την αξιολόγηση των νέων δεδομένων και την προώθηση τόσο του χαλλουμιού, αξιοποιώντας τις προοπτικές που του δίνει η κατοχύρωση, όσο και των προϊόντων που δεν θα μπορούν να φέρουν το όνομα «χαλλούμι». Επίσης, αρχίσαμε συναντήσεις με όλους τους ενδιαφερόμενους, κατά τις οποίες τους ανακοινώνω την πρόθεση μας να προχωρήσουμε στη δημιουργία ολιγομελούς τεχνοκρατικής επιστημονικής ομάδας, με ένα εκπρόσωπο από κάθε εμπλεκόμενο φορέα, έτσι ώστε τα ζητήματα που αφορούν την επόμενη μέρα της κατοχύρωσης του χαλλουμιού, να τύχουν της καλύτερης δυνατής διαχείρισης. Ένας από τους εμπλεκόμενους φορείς, είναι ασφαλώς και ο Σύνδεσμος Τυροκόμων, με τον οποίο έχω ήδη συναντηθεί δύο φορές κατά τις τελευταίες μέρες. Παρά τις αρχικές διαφωνίες, διαφάνηκε η διάθεση και των δύο πλευρών για αγαστή συνεργασία, προς όφελος όλων.
Ο ρόλος του Bureau Veritas και ο έλεγχος στα κατεχόμενα
-Με βάση τη διευθέτηση που έγινε, η Κύπρος διορίζει τον οργανισμό Bureau Veritas ως φορέα ελέγχου. Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο διαπιστώσει η Δημοκρατία ότι δεν κάνει καλά τη δουλειά του, έχουμε δικαίωμα να διακόψουμε τη συνεργασία ή αυτό θα το κάνει η Κομισιόν;
-Ο διορισμός του διεθνούς οργανισμού Bureau Veritas ως φορέα ελέγχου των προδιαγραφών του προϊόντος για την πιστοποίηση του ως ΠΟΠ, έγινε κατόπιν σχετικού διαγωνισμού από την Αρμόδια Αρχή, που δεν είναι άλλη από το υπουργείο Γεωργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ασφαλώς, σε περίπτωση που η Αρμόδια Αρχή διαπιστώσει ότι ο φορέας ελέγχου δεν ανταποκρίνεται στα καθήκοντά του, μπορεί να προβεί σε ενέργειες για αντικατάστασή του. Άλλωστε, η σύμβαση με την Bureau Veritas, δεν είναι μόνιμη, αλλά έχει συγκεκριμένη διάρκεια.
-Μια ανησυχία που υπάρχει είναι κατά ποσό θεωρείτε πως εκχωρούμε αρμοδιότητες σε μια εταιρεία με κίνδυνο να μην έχει εικόνα και έλεγχο η Κυπριακή Δημοκρατία σε ό,τι συμβαίνει στα κατεχόμενα. Μπορείτε να μας ξεκαθαρίσετε κατά πόσο εμείς είμαστε αυτοί που θα εξουσιοδοτήσουμε τον διεθνή οργανισμό για σκοπούς ελέγχου, αν θα είναι υπόλογοι σε μας και αν μπορούμε να τερματίσουμε τη σύμβαση ανά πάσα στιγμή;
-Όπως ανέφερα, ο διορισμός και η εξουσιοδότηση της Bureau Veritas γίνεται αποκλειστικά από την Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω του υπουργείο Γεωργίας. Ο διορισμός ανεξάρτητων φορέων ελέγχου εκ μέρους των Αρμόδιων Αρχών είναι τακτική που εφαρμόζεται και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για προϊόντα ΠΟΠ. Η ενημέρωση της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον φορέα ελέγχου θα είναι πλήρης και ενδελεχής, μέσα από τις εκθέσεις για τους ελέγχους που θα διενεργούνται σε όλη την επικράτεια του νησιού και που θα μας υποβάλλονται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
-Σε σχέση με τον οργανισμό Bureau Veritas, ποιους ελέγχους θα διενεργεί στα κατεχόμενα και ποιους στις ελεύθερες περιοχές; Δεν θα μπορούσε τον έλεγχο στις ελεύθερες περιοχές να αναλάβουν οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους;
-Η Bureau Veritas θα πραγματοποιεί τους ελέγχους που αφορούν την τήρηση των προδιαγραφών του προϊόντος που περιγράφεται ως ΠΟΠ, για ολόκληρη την Κύπρο. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Κράτους, δυνητικά θα μπορούσαν να αναλάβουν τον έλεγχο των προδιαγραφών του ΠΟΠ, νοουμένου ότι θα ενισχύονταν σημαντικά σε όλα τα επίπεδα, αφού πρόκειται για ένα προϊόν με τεράστιο όγκο παραγωγής. Σημειώνεται ότι οι κυριότεροι λόγοι που τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιλέγουν τον διορισμό ανεξάρτητων φορέων ελέγχου για τα προϊόντα ΠΟΠ, είναι η μείωση του δημοσιονομικού άχθους και η ευελιξία που χαρακτηρίζει τη λειτουργία ιδιωτικών οργανισμών ελέγχου, σε σχέση με τον δημόσιο τομέα. Σε σχέση με τους ελέγχους που αφορούν την τήρηση των προτύπων της υγείας των ζώων και της δημόσιας υγείας στις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αυτοί θα συνεχίσουν να πραγματοποιούνται από το αρμόδιο τμήμα, δηλαδή τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας. Στα κατεχόμενα, οι έλεγχοι αυτοί θα διεξάγονται από διεθνή Οίκο που θα εξουσιοδοτηθεί για τον σκοπό αυτό από την Κυπριακή Δημοκρατία.
GREEN PRESS CYPRUS.NEWS
