Σχέδιο δράσης για 25 αδρανή ή εγκαταλελειμμένα μεταλλεία χαλκού, χρωμίτη και αμιάντου έχει ετοιμάσει η Τεχνική Επιτροπή για την Αποκατάσταση Περιβάλλοντος σε Εγκαταλελειμμένα Μεταλλεία, με στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν από την ύπαρξη τέτοιων μεταλλείων, υιοθετώντας κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σκοπός του σχεδίου δράσης είναι κυρίως η προστασία του περιβάλλοντος, μέσω της αποκατάστασης των χώρων εξόρυξης των κοιτασμάτων, καθώς επίσης η ανάδειξη των μεταλλείων και η επαναλειτουργία με παράλληλη αποκατάστασή τους, όπου αυτό είναι εφικτό.
Τα εν λόγω μεταλλεία και χώροι είναι τα όρια των μεταλλείων Μεμί, Αλεστού, Καμπιών, Περιστερκάς/Πυθαροχώματος, Καπέδων, Κοκκινόνερου (Αναλιώντας), Μαθιάτη Ν, Μαθιάτη S (Στρογγυλός), Σιάς, Τρούλλων, Καλαβασού Λαντάρια/Μαύρη Συκιά, Καλαβασού Πλατιές, Καλαβασού Μαυρίδια, Καλαβασού Πέτρα, Καλαβασού/Μούσουλος, Βρετσιών, Λίμνης, Κυνούσας (Α&Β), Άνκολ Τσιάρλς, Ευλοημένης, Αγροκηπιάς (A&B), Κοκκινογιών, Κοκκινοπεζούλας, Χατζηπαύλου, Καννούρων, Κοκκινόροτσου και Αμιάντου, και οι εγκαταστάσεις Μιτσερού.
Οι χώροι χρήζουν περιβαλλοντικής αποκατάστασης, αφού αποτελούν δυνητική πηγή ρύπανσης. Επιπρόσθετα, σε κάποιες περιπτώσεις, ενδείκνυται και η ανάληψη δράσεων για προστασία και ανάδειξη της γεωλογικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς που σχετίζεται με τα μεταλλεία αυτά.
Το εν λόγω σχέδιο δράσης προτείνει συγκεκριμένες και στοχευμένες δράσεις για τα μεταλλεία μεικτών θειούχων καλύπτοντας και τις τρεις πιο πάνω κατηγορίες. Έμφαση και προτεραιότητα δίνεται στην αντιμετώπιση των περιπτώσεων πρόκλησης ρύπανσης στο περιβάλλον και ειδικά σε υδάτινα σώματα. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται, επίσης στη διατήρηση, προστασία και ανάδειξη της μεταλλευτικής κληρονομιάς, κυρίως του περασμένου αιώνα, η οποία εντάσσεται στις δράσεις προώθησης του Γεωπάρκου Τροόδους και συμβάλει στην ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού, ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών και των ορεινών περιοχών.
Οι στόχοι του σχεδίου δράσης περιλαμβάνουν:
-Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία.
-Τεκμηρίωση της ανάγκης για την αποκατάσταση των εγκαταλελειμμένων μεταλλείων.
-Σταθεροποίηση/διαμόρφωση και δενδροφύτευση των σωρών στείρων και αποκατάσταση των μεταλλείων.
-Σχεδιασμό και υλοποίηση έργων αντιμετώπισης προβλημάτων ρύπανσης του εδάφους και των υπόγειων και επιφανειακών νερών από όξινες απορροές μεταλλείων ή εγκαταστάσεων.
-Αξιολόγηση θεμάτων που σχετίζονται με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των χώρων των εγκαταλελειμμένων μεταλλείων ή εγκαταστάσεων.
-Εξέταση δυνατότητας επαναλειτουργίας ενός αριθμού εγκαταλελειμμένων μεταλλείων.
-Επεξεργασία προτάσεων αξιοποίησης του χώρου, των κατοικιών και άλλων στοιχείων των μεταλλείων.
-Αξιοποίηση των χώρων και εγκαταστάσεων των εγκαταλελειμμένων μεταλλείων.
Εξόρυκτα απόβλητα
H Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της εφαρμογής του κανονισμού για τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων, προωθεί ενεργά την επαναχρησιμοποίηση των ορυκτών πόρων, με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Το πιο πάνω σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της αξιοποίησης εξορυκτικών αποβλήτων για την ανάκτηση ωφέλιμων ορυκτών, δημιουργεί σημαντικές προοπτικές επαναλειτουργίας κάποιων μεταλλευτικών αναπτύξεων ή και επανεπεξεργασία εξορυκτικών αποβλήτων από προηγούμενες εξορυκτικές δραστηριότητες, κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις προστασίας του περιβάλλοντος.
Σημειώνεται πως τα πλείστα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία χαλκού διαθέτουν μεγάλους σωρούς εξορυκτικών αποβλήτων, που περιλαμβάνουν στείρα υλικά, μεταλλεύματα χαμηλής περιεκτικότητας ανάμεικτα με στείρα υλικά και μεταλλεύματα χαμηλής περιεκτικότητας, που τεχνολογικά και οικονομικά δεν ήταν εφικτό να αξιοποιηθούν σε προηγούμενες περιόδους. Υπάρχουν, επίσης, περιπτώσεις εγκαταλελειμμένων μεταλλείων των οποίων μπορεί να χρηματοδοτηθεί η περιβαλλοντική αποκατάσταση, μέσω της επαναλειτουργίας τους ή από την αξιοποίηση εξορυκτικών αποβλήτων προηγούμενων εκμεταλλεύσεων, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Με αυτό τον τρόπο, το κράτος θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να απαλλαγεί από μέρος του κόστους αποκατάστασής τους, που είναι πολύ υψηλό.
Μεταλλείο Αμίαντου
Αναφορικά με το μεταλλείο Αμιάντου, οι εργασίες αποκατάστασής του άρχισαν το φθινόπωρο του 1995 και μέχρι τώρα έχει αποκατασταθεί περίπου το 50% του χώρου που χρήζει επαναφοράς, έναντι κόστους που εκτιμάται γύρω στα 13 εκατομμύρια ευρώ. Το σχέδιο δράσης εισηγείται τη συνέχιση των εργασιών διαμόρφωσης και αναδάσωσης των μπάζων και για τα επόμενα χρόνια, καθώς και εκστρατείες υγιεινής απόρριψης αμιαντούχων αποβλήτων, εντός του χώρου του μεταλλείου.
Μέχρι σήμερα, ενταφιάστηκαν στον χώρο 23.208 κ.μ. αμιαντούχα υλικά, των οποίων το κόστος εξαγωγής θα ήταν 8 εκατομμύρια ευρώ περίπου. Σύμφωνα με τη μελέτη του 2014 με τίτλο «Γενικό Σχέδιο Αξιοποίησης (Master Plan) για το Μεταλλείο Αμιάντου», προωθούνται τρία διαφορετικά σενάρια αξιοποίησης του χώρου του μεταλλείου, τα οποία εστιάζουν σε διαφορετικές μορφές και βαθμό παρέμβασης, καθώς και ένας αριθμός προτεινόμενων μέτρων και δράσεων που σχετίζονται με την αποκατάσταση του περιβάλλοντος στο εγκαταλελειμμένο μεταλλείο. Κάποιες από τις προτεινόμενες δράσεις και χρήσεις που προτείνονται να εφαρμοστούν στον χώρο του μεταλλείου, στο πλαίσιο της αποκατάστασής του, είναι οι χρήσεις παντός τύπου που θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν και νέες κτηριακές κατασκευές/αναπτύξεις, οι σχετικά ήπιες χρήσεις (όπως βελτίωση υφιστάμενων κατασκευών, νέων κατασκευών μικρής κλίμακας), οι περιβαλλοντικά ήπιες χρήσεις (για παράδειγμα μονοπάτια και μικρές κατασκευές όπως παρατηρητήρια πουλιών) και ένας αριθμός περιορισμένων χρήσεων (αναλόγως της κατηγορίας της ζώνης του μεταλλείου που μελετάται), ενώ σε κάποιες περιοχές δεν συστήνεται η ανάπτυξη εκτός από βελτιωτικές υποδομές και δράσεις όπως είναι η αναδάσωση/στήριξη πρανών. Στις δράσεις αυτές περιλαμβάνονται και συμπληρωματικές εργασίες, τοπιοτεχνήσεις, ξερολιθιές και ασφαλτόστρωση δρόμων.
GREEN PRESS CYPRUS . NEWS
