Σχεδόν η μισή επικράτεια της Δημοκρατίας των Σαχά, μίας εκ των ομοσπονδιακών περιοχών της Ρωσίας, βρίσκεται εντός του Αρκτικού Κύκλου, όπου οι κλοματικές συνθήκες φαινομενικά αποθαρρύνουν την ανάπτυξη πυρκαγιών. Ομως, μεσούσης της κλιματικής κρίσης, φωτιές αναπτύσσονται και στις πλέον παγωμένες εσχατιές του πλανήτη, καταδεικνύοντας τις δραματικές αλλαγές που υφίσταται ήδη το αρκτικό κλίμα, το οποίο αποτελεί ρυθμιστή για το γήινο σύστημα στο σύνολό του.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας του Copernicus, που παρακολουθεί τις εκπομπές των δασικών πυρκαγιών και τη μεταφορά καπνού στον Αρκτικό Κύκλο, τον φετινό Ιούνιο η πλειονότητα των πυρκαγιών καίει στην περιοχή των Σαχά της Ρωσίας, η οποία είχε γνωρίσει πυρκαγιές υψηλής έντασης ξανά το καλοκαίρι του 2021. Το σύνολο των δεδομένων που συγκεντρώνουν οι επιστήμονες δείχνει ότι οι εκπομπές άνθρακα από τις δασικές πυρκαγιές για τον μήνα είναι ήδη οι τρίτες υψηλότερες των τελευταίων δύο δεκαετιών, πίσω από τις σημαντικές περιόδους πυρκαγιών του 2019 και του 2020.
Το αποτύπωμα του άνθρακα στην Αρκτική
Οι μηνιαίες συνολικές εκπομπές άνθρακα από τις δασικές πυρκαγιές, όπως υπολογίζονται από την Υπηρεσία Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας του Copernicus, είναι φέτος οι τρίτες υψηλότερες των τελευταίων δύο δεκαετιών, σημειώνοντας 6,8 μεγατόνους άνθρακα, πίσω από τον Ιούνιο του 2020 και του 2019, οπότε είχαν καταγραφεί 16,3 και 13,8 μεγατόνοι άνθρακα, αντίστοιχα.
«Οι πυρκαγιές είναι σχετικά απομακρυσμένες (από την Ευρώπη), αλλά έχουν προκαλέσει μεγάλη καπνική ρύπανση που μπορεί να οδηγήσει σε κακή ποιότητα αέρα για τα πληθυσμιακά κέντρα της περιοχής», λέει στην «Κ» ο Μαρκ Πάριγκτον, επικεφαλής επιστήμονας της Υπηρεσίας Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας. «Μέχρι στιγμής παρακολουθούσαμε τον καπνό κυρίως πάνω από την περιοχή των πυρκαγιών, αν και υπήρξε κάποια μεταφορά βόρεια μέσω του Αρκτικού Ωκεανού και πιο νότια. Ωστόσο, αν συνεχίσει να συσσωρεύεται, θα μπορούσε, ενδεχομένως, να ταξιδέψει πολύ περισσότερο, για παράδειγμα, σε βόρειες περιοχές της Βόρειας Αμερικής», λέει ο ίδιος.
Ο φετινός Ιούνιος ήταν η τρίτη φορά από το 2019 που παρατηρήθηκαν σημαντικές πυρκαγιές στην Αρκτική, ενώ τα δεδομένα που συλλέγουν οι επιστήμονες της Υπηρεσίας δείχνουν ότι η βορειοανατολική της πλευρά γνωρίζει τις δύο τελευταίες δεκαετίες τη μεγαλύτερη αύξηση ακραίων πύρινων φαινομένων.
Γιατί καίγεται η Αρκτική;
Οι πυρκαγιές προκαλούνται παγκοσμίως με τον ίδιο τρόπο, ασχέτως γεωγραφικού πλάτους. Φυσικά αίτια, όπως οι κεραυνοί, αλλά και ανθρώπινη δραστηριότητα, αποτελούν τις βασικές αιτίες πρόκλησης πυρκαγιών, οι οποίες εντείνονται από τα νέα κλιματολογικά δεδομένα. Διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως το WWF επισημαίνουν ότι η Αρκτική καίγεται με ρυθμούς που δεν έχουμε ξαναδεί.
Αν και οι πυρκαγιές αποτελούσαν πάντα φυσικό μέρος των οικοσυστημάτων στα βόρεια δάση της Αρκτικής και της τούνδρας, η αύξηση της θερμοκρασίας έχει συντελέσει στην αύξηση της συχνότητας και της έντασης των πυρκαγιών και εκεί, σε βαθμό τα βόρεια δάση να έρχονται αντιμέτωπα με πολύ μεγαλύτερα πύρινα μέτωπα απ’ ό,τι τα νοτιότερα δάση στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη.
