Μια νέα νομική μάχη ξεκινά στις Ηνωμένες Πολιτείες, με άμεσες προεκτάσεις για την παγκόσμια κλιματική δράση. Είκοσι τρεις γενικοί εισαγγελείς από συντηρητικές Πολιτείες κατέθεσαν αγωγές εναντίον δύο διεθνών οργανισμών που θέτουν πρότυπα για τη μείωση των εκπομπών: της Science Based Targets Initiative (SBTi) και της CDP.
Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, οι οργανισμοί αυτοί λειτουργούν σαν «καρτέλ του κλίματος», περιορίζοντας τον ανταγωνισμό, αυξάνοντας το κόστος για τις επιχειρήσεις και ουσιαστικά επιβάλλοντας κανόνες χωρίς να έχουν δημοκρατική νομιμοποίηση. Η υπόθεση, που αναμένεται να συζητηθεί εκτενώς στα αμερικανικά δικαστήρια, ανοίγει ένα νέο μέτωπο στον πόλεμο γύρω από τα κριτήρια ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση).
Το διακύβευμα των αγωγών
Η SBTi και η CDP αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα εργαλεία που βοηθούν τις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της Συμφωνίας του Παρισιού. Χιλιάδες πολυεθνικές έχουν εντάξει στους σχεδιασμούς τους στόχους βασισμένους στην επιστήμη, δεσμευόμενες για σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Η νομική αμφισβήτηση αυτών των πρωτοβουλιών όμως δημιουργεί εύλογες ανησυχίες: αν θεωρηθεί ότι οι μηχανισμοί αυτορρύθμισης αποτελούν «παράνομο περιορισμό της αγοράς», τότε οι εταιρείες θα έχουν λιγότερα κίνητρα να υιοθετήσουν δεσμευτικούς κλιματικούς στόχους.
Πολιτική ή οικονομική διαμάχη;
Η υπόθεση δεν μπορεί να αποσπαστεί από το ευρύτερο πολιτικό κλίμα στις ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια, το λεγόμενο αντι-ESG κίνημα έχει ισχυροποιηθεί, με αρκετές Πολιτείες να προωθούν νομοθεσίες που περιορίζουν τη χρήση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στις επενδύσεις.
Οι επικριτές βλέπουν πίσω από τις αγωγές μια στρατηγική προσπάθεια να προστατευθούν παραδοσιακές βιομηχανίες – κυρίως αυτές που εξαρτώνται από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα. Από την άλλη πλευρά, οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι απλώς υπερασπίζονται την «ελευθερία της αγοράς» και το δικαίωμα των εταιρειών να λειτουργούν χωρίς «παράλληλες ρυθμίσεις».
Η διεθνής διάσταση
Το ζήτημα δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ. Εάν οι αγωγές ευδοκιμήσουν, θα σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα σε παγκόσμιο επίπεδο: ότι ακόμη και τα πιο αναγνωρισμένα πρότυπα βιωσιμότητας μπορούν να αμφισβητηθούν νομικά για πολιτικούς λόγους. Αυτό θα έθετε σε κίνδυνο την αξιοπιστία διεθνών πρωτοβουλιών που επιχειρούν να ευθυγραμμίσουν τον ιδιωτικό τομέα με τους στόχους της κλιματικής ουδετερότητας.
Η επιστημονική κοινότητα έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η καθυστέρηση στη λήψη μέτρων οδηγεί σε μεγαλύτερο κόστος και πιο δραματικές επιπτώσεις. Η αποδυνάμωση μηχανισμών όπως η SBTi θα δυσκολέψει την προσπάθεια για συλλογική δράση.
Προοπτικές
Η υπόθεση φέρνει στην επιφάνεια το βαθύ χάσμα μεταξύ πολιτικής και επιστήμης στην κλιματική κρίση. Την ώρα που οι επιστήμονες τονίζουν ότι απαιτείται επείγουσα μείωση εκπομπών, οι πολιτικές αντιπαραθέσεις απειλούν να καθυστερήσουν ή να αποδυναμώσουν τις πρωτοβουλίες.
Το ερώτημα είναι αν η συζήτηση θα επικεντρωθεί στην ουσία – την προστασία του πλανήτη – ή θα εγκλωβιστεί σε νομικούς και κομματικούς τακτικισμούς. Γιατί, όπως υπενθυμίζουν οι ειδικοί, η κλιματική αλλαγή δεν περιμένει ούτε εκλογικούς κύκλους ούτε δικαστικές αποφάσεις.
🔗 Πηγή: Wall Street Journal
