Για τους περισσότερους ανθρώπους, η ζωή είναι γεμάτη από μικρές, αυτονόητες κινήσεις: να πάρουν ένα ταξί, να περάσουν ένα πεζοδρόμιο, να μπουν σε ένα κατάστημα, να κάνουν τα ψώνια τους. Για τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ), όμως, αυτά τα «απλά πράγματα» συχνά μετατρέπονται σε εμπόδια που απαιτούν στρατηγική, υπομονή και… συχνά αγώνα για την αξιοπρέπειά τους.
Το πρόσφατο περιστατικό με την παραολυμπιονίκη Καρολίνα Πελενδρίτου και τον σκύλο οδηγό της, που αρνήθηκε να επιβιβάσει ένας οδηγός ταξί, δεν είναι μεμονωμένο. Είναι μια ακόμη υπενθύμιση ότι η κοινωνία μας εξακολουθεί να μην είναι φτιαγμένη για όλους. Τα εμπόδια είναι παντού και τα συναντάς εκεί που δεν τα περιμένεις:
- Στους δημόσιους χώρους και κτίρια: Ράμπες που λείπουν, στενοί διάδρομοι και ανελκυστήρες που δεν λειτουργούν.
- Στα μέσα μαζικής μεταφοράς: Λεωφορεία και τρένα που δεν είναι προσβάσιμα, οδηγοί που αγνοούν τις βασικές ανάγκες των ΑμεΑ και απουσία ηχητικών ανακοινώσεων για άτομα με προβλήματα όρασης.
- Στα πεζοδρόμια και διαβάσεις: Απουσία ηχητικών φαναριών, στενά ή γεμάτα εμπόδια πεζοδρόμια και σκαλιά χωρίς ράμπες κάνουν τη μετακίνηση επικίνδυνη.
- Στην πληροφόρηση και την εκπαίδευση: Ελάχιστη χρήση του συστήματος Braille σε δημόσιες υπηρεσίες, βιβλιοθήκες, ΜΜΜ και σε έγγραφα ή οδηγίες που θα έκαναν τη ζωή πιο προσβάσιμη.
- Στις υπηρεσίες και τα καταστήματα: Υποδομές ή προσωπικό ανεπαρκώς εκπαιδευμένα για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες των ΑμεΑ, απουσία ηλεκτρονικών συστημάτων προσβασιμότητας και προσαρμοσμένων ιστοσελίδων.
- Στην κοινωνική αντίληψη: Η αμάθεια και η έλλειψη σεβασμού προσθέτουν έναν επιπλέον φραγμό, όπως είδαμε με τον οδηγό ταξί που αδιαφόρησε για τον σκύλο οδηγό της Καρολίνας Πελενδρίτου.
Η πολιτεία έχει ευθύνη όχι μόνο να ψηφίζει νόμους για την προσβασιμότητα, αλλά και να ελέγχει την εφαρμογή τους, να εκπαιδεύει και να ενημερώνει την κοινωνία. Η έλλειψη συνεπούς εφαρμογής των κανόνων, η γραφειοκρατία και η αδιαφορία αφήνουν τα ΑμεΑ να παλεύουν καθημερινά με τα αυτονόητα —ενώ για τους υπόλοιπους η πρόσβαση φαίνεται δεδομένη.
Κάθε ταξί που αρνείται τον σκύλο οδηγό, κάθε ράμπα που λείπει, κάθε ηχητικό φανάρι που δεν λειτουργεί, κάθε δημόσια υπηρεσία που δεν χρησιμοποιεί Braille ή ηλεκτρονικά συστήματα προσβασιμότητας δεν είναι απλώς ένα λάθος. Είναι ένδειξη μιας κοινωνίας που επιτρέπει την αμάθεια και την μικροπρέπεια να γίνονται κανόνας, ενώ η πολιτεία παρακολουθεί αδρανής.
Βίντεο: Αναπηρία και Προσβασιμότητα
Η πραγματική μέτρηση του πολιτισμού μας δεν είναι οι μεγάλες διακηρύξεις για ισότητα ή οι εορτασμοί για την «ηρωική» συμμετοχή ΑμεΑ. Είναι η ικανότητά μας να κάνουμε το αυτονόητο προσβάσιμο σε όλους. Μέχρι τότε, η καθημερινότητα των ΑμεΑ θα συνεχίζει να είναι ένας ατέρμονος αγώνας με το σύστημα, την κοινωνία και την αδιαφορία.
