Πώς μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας από τη μια να δηλώνει ότι επιδιώκει λύση του Κυπριακού ζητώντας από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ να συγκαλέσει νέα διάσκεψη και από την άλλη να επιχειρηματολογεί σε κάθε περίπτωση ότι δεν θα δεχτεί η Κύπρος να γίνει προτεκτοράτο της Τουρκίας μέσω των Τουρκοκυπρίων;
Αντιλαμβανόμαστε ότι ο πάντα ετοιμόλογος Νίκος Αναστασιάδης θα μας πει ότι θέλει τη σωστή λύση, με το σωστό περιεχόμενο ώστε η Κύπρος να μην γίνει προτεκτοράτο.
Το ερώτημα παρ’ όλα αυτά στέκει. Γιατί ο Νίκος Αναστασιάδης κάνει αναφορά σε προτεκτοροποίηση της Κύπρου σήμερα; Διότι οι Τουρκοκύπριοι, λέει, ζητούν κυριαρχική ισότητα η οποία παραπέμπει σε συνομοσπονδία. Από την άλλη, βγάλτε τώρα άκρη, ο ίδιος μας ενημέρωσε ότι συναντήθηκε με τον Τσαβούσογλου τον Οκτώβριο του 2018 στη Νέα Υόρκη και ότι ο Τούρκος υπουργός του έκανε λόγο για δύο κράτη, αλλά ο ίδιος του είπε να συζητήσουν συνομοσπονδία.
Αν με λίγα λόγια υπήρχε λογική στο τι ακούμε, κι αν κάποιοι δεν μας δούλευαν ψιλό γαζί, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Ερσίν Τατάρ θα ήταν αυτή τη στιγμή σε ένα τραπέζι και θα συζητούσαν για λύση συνομοσπονδίας. Αυτό είναι όμως το ζητούμενο;
Τις τελευταίες μέρες τα πράγματα άρχισαν να γίνονται πιο κατανοητά. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης παράλληλα με το βιολί του για προτεκτοράτα ανακάλυψε ότι η λύση απαιτεί ένα “πάρε-δώσε”, το οποίο μας το διευκρίνισε πολύ πιο καθαρά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσιος. Μας είπαν με λίγα λόγια ότι τα όσα οι Τούρκοι λένε περί κυριαρχικής ισότητας (την κουβέντα αυτή την ξεκινήσαμε το 1965 στις συνομιλίες Κληρίδη – Ντενκτάς) δεν μπορεί να μπουν στο τραπέζι α λα καρτ. Το μενού δηλαδή περιλαμβάνει έξι πιάτα, που έχουν να κάνουν με το πλαίσιο Γκουτέρες. Το μενού με λίγα λόγια περιλαμβάνει και εδαφικό και περιουσιακό και εγγυήσεις και βασικές ελευθερίες. Με βάση τη θέση αυτή θα πρέπει να πορευθούμε ακολουθώντας τη λογική ότι βρίσκονται όλα στο τραπέζι, με το μενού να μην κλείνει αν δεν συμφωνηθεί στο σύνολό του.
Μόνο που αυτό ήταν το ζητούμενο το 2017. Το μενού αυτό το έβαλε τέλη Ιουνίου 2017 στο Κραν Μοντανά ο Αντόνιο Γκουτέρες. Μόνο που το μενού του Προέδρου μας τότε του ξίνισε. Προτιμούσε, βλέπετε, να κερδίσει με ευκολία τις προεδρικές του 2018 παρά να μπει σε περιπέτειες ενός νέου δημοψηφίσματος. Από την άλλη ο Τσαβούσογλου, αλλά και ο Κοτζιάς ήθελαν κατά βάθος Τουρκία και Ελλάδα να διατηρήσουν κάποιο γεωπολιτικό έλεγχο στην Κύπρο (έστω μια βάση) αφού δυσανασχετούσαν από το γεγονός ότι η Βρετανία θα διατηρούσε μέρος των Βάσεων της και μετά τη λύση. Όλοι θυμούνται πως ο κ. Κοτζιάς χωρίς να ενημερώσει κανέναν Κύπριο κάλεσε στη διάσκεψη της Γενεύης αρχές του 2017 συνάντηση των εγγυητριών δυνάμεων για να μιλήσουν για τις εγγυήσεις! Μόνο ξύλο δεν έπεσε τότε μεταξύ του ιδίου και του Προέδρου Αναστασιάδη. Το ξύλο έπεσε στο Κραν Μοντανά όταν ο διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Προέδρου Αναστασιάδη, ο κ. Βίκτωρας Παπαδόπουλος, άρπαξε από τον λαιμό τον γενικό διευθυντή του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών…
Το ζητούμενο
Το ζητούμενο πάντα στο Κυπριακό ήταν να μπορούσαν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να συνεννοηθούν στην εσωτερική πτυχή του Κυπριακού. Η Κύπρος έχασε τη δυνατότητα συνεννόησης το 1960, κυρίως γιατί οι δύο κοινότητες απέτυχαν να συνεργαστούν. Το στοίχημα παραμένει και σήμερα το ίδιο, αν και βεβαίως κάποιοι Τ/Κ νομίζουν ότι είναι σε καλύτερη μοίρα να διαπραγματευθούν. Αν στόχος τους είναι να μετατρέψουν τον βορρά σε επαρχία της Τουρκίας σαφέστατα και έχουν δίκιο. Από την άλλη αν στόχος είναι να πετύχουν την οικονομική τους ανάπτυξη εντός της ΕΕ και τη διατήρηση της κυπριακής τους ταυτότητας, ο δρόμος είναι άλλος. Σήμερα οι Τ/Κ ίσως να είναι και μειοψηφία στον βορρά. Οι έποικοι ωστόσο στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν έχουν αποκτήσει δικαίωμα ψήφου και αυτό αντανακλάται στην ηγεσία του ψευδοκράτους αλλά και στο «κοινοβούλιό» τους. Το δημογραφικό στα κατεχόμενα βέβαια δεν μένει στάσιμο. Όπως μεταδίδει το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, στα κατεχόμενα τους τελευταίους 6 μήνες παραχωρήθηκαν άλλες 2.500 υπηκοότητες. Σε σχετική ανακοίνωση προέβη ο πρόεδρος της συντεχνίας των «δημοσίων» υπαλλήλων (KTAMS), Γκιουβέν Μπενγκινχάν.
Ο Ερσίν Τατάρ, παρότι σε ιδιωτικές συναντήσεις δείχνει έτοιμος να κάνει κάποια βήματα, είναι περικυκλωμένος από παλιά γεράκια του Ντενκτάς και κυρίως της Άγκυρας. Στο πρόσωπό του οι Τούρκοι βρήκαν έναν απόλυτα ελεγχόμενο Τ/Κ ηγέτη, κάτι βεβαίως που δεν είχαν από το 2015 έως το 2020 ενόσω στην ηγεσία των Τ/Κ βρισκόταν ο Μουσταφά Ακιντζί.
Θέλουν δύο κράτη;
Ένα ερώτημα που αιωρείται είναι αν οι Τουρκοκύπριοι έχουν κάνει στροφή και πραγματικά επιδιώκουν λύση δύο κρατών. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ σε συνάντησή του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη επί του θέματος αυτού δήλωσε ότι “η λύση δύο κρατών στην Κύπρο δεν αποτελεί βάση για έναρξη διαπραγματεύσεων”. Την ίδια θέση εκφράζει και η ΕΕ η οποία διά της προέδρου της Κομισιόν Φαν ντερ Λάιεν απέκλεισε επίσης τη λύση δύο κρατών. Η θέση αυτή στην ουσία “θωρακίζει” τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ο οποίος πλέον δεν είναι υποχρεωμένος να συζητά υπό πίεση.
Στην πραγματικότητα βέβαια αυτό που θέλουν οι Τουρκοκύπριοι δεν είναι λύση δύο κρατών αναγνωρισμένων από τον ΟΗΕ. Επιδιώκουν κάτι άλλο. Ζητούν προκαταβολικά αναγνώριση της κυριαρχικής τους ισότητας για δύο λόγους. Πρώτον γιατί υποστηρίζουν ότι οι Ε/Κ όσο ελέγχουν την Κυπριακή Δημοκρατία και είναι μέλος της ΕΕ δεν συνομιλούν καλόπιστα. Δεύτερον αν το πετύχουν αποκτούν προκαταβολικά δικαίωμα απόσχισης είτε υπάρξει λύση στο Κυπριακό είτε όχι, με αποτέλεσμα να έχουν τον έλεγχο των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, κατάσταση που καθίσταται απόλυτη αν συνυπολογιστεί και η γεωστρατηγική υπεροχή της Τουρκίας στην Κύπρο από το 1974.
Με βάση τα πιο πάνω δεν υπάρχει καμία δυνατότητα επανεκκίνησης ενός σοβαρού διαλόγου στο Κυπριακό. Όλοι εξάλλου βολεύονται και παίρνουν θέσεις μάχης αν και όταν προκύψει κάτι καινούργιο στο Κυπριακό. Προς το παρόν ο Νίκος Αναστασιάδης θα επισείει όλο και συχνότερα τον μπαμπούλα της προτεκτοροποίησης της Κύπρου από την Τουρκία, με την πλειοψηφία του κόσμου να μην νοιάζεται πια αν τα έκανε θάλασσα στο Κραν Μοντανά. Οι πρόσφατες βουλευτικές εκλογές εξάλλου έστειλαν το μήνυμά τους. Κατήλθε ένα κόμμα με σύνθημα την Αμμόχωστο και το Κυπριακό και πήρε 1,6%. Στην πραγματικότητα κανένας δεν νοιάζεται κι αυτό είναι το μεγάλο κατόρθωμα του Νίκου Αναστασιάδη τα τελευταία 9 χρόνια. Κατάφερε να αποχαυνώσει τον κόσμο υποσχόμενος εύκολο πλουτισμό, ταΐζοντας τους πολίτες με εύπεπτο εθνικισμό. Ο ίδιος σε κάθε ευκαιρία λέει δεξιά-αριστερά ότι “Η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία πέθανε”, αλλά δεν έχει τα πολιτικά κότσια να το πει στον λαό. Από την πλευρά της η Τουρκία θα εμπεδώνει τα πληθυσμιακά, οικονομικά και στρατιωτικά της τετελεσμένα στην Κύπρο, αναζητώντας να λύσει (με το Κυπριακό εκτός) άλλα μεγαλύτερα προβλήματα όπως η σχέση με τις ΗΠΑ και η οικονομική κρίση που τη μαστίζει. Ο χρόνος είναι με το μέρος της Τουρκίας. Αν και όταν έρθει η στιγμή για μια νέα συζήτηση του Κυπριακού, αυτή θα καθοριστεί με βάση τα γεωπολιτικά, κοινωνικά και πληθυσμιακά δεδομένα που θα ισχύουν, τα οποία μάλλον θα είναι ακόμα πιο επαχθή για τους Ελληνοκύπριους. Προς το παρόν η προτεκτοροποίηση της Κύπρου συνεχίζεται, διά της κατοχής του 37% του εδάφους της χώρας μας και του ελέγχου όλων των θαλάσσιων ζωνών που μας περιβάλλουν.
Διονύση Διονυσίου Διευθυντής Εφημερίδα Πολίτης
