Όταν η Νίκη Σκοτώνει: Η Παρί, η Τιμή και το Τίμημα
Η είδηση πίσω από τον πανηγυρισμό
Η Παρί Σεν Ζερμέν σήκωσε για πρώτη φορά στην ιστορία της το Champions League, με μια εντυπωσιακή νίκη 5-0 επί της Ίντερ στον τελικό του Μονάχου. Το γεγονός προκάλεσε πανδαιμόνιο ενθουσιασμού σε ολόκληρη τη Γαλλία, με χιλιάδες φιλάθλους να κατακλύζουν το «Παρκ ντε Πρενς» και τη λεωφόρο Σανζ Ελιζέ, όπου είχαν στηθεί γιγαντοοθόνες.
Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα θριάμβου, όμως, ξέσπασε χάος:
- Ένα 17χρονο αγόρι μαχαιρώθηκε θανάσιμα στη Νταξ,
- Μια γυναίκα παρασύρθηκε και σκοτώθηκε από αυτοκίνητο στο Παρίσι,
- Στο Γκρενόμπλ, τέσσερα μέλη οικογένειας τραυματίστηκαν από διερχόμενο όχημα — δύο βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση.
- Συνολικά 559 άτομα συνελήφθησαν, οι 491 μόνο στο Παρίσι.
Σκηνές καταστροφής εκτυλίχθηκαν σε διάφορες πόλεις: πυροτεχνήματα εναντίον αστυνομικών, φωτιές σε αυτοκίνητα, λεηλασίες, σπασμένες στάσεις λεωφορείων. Οι αρχές απάντησαν με δακρυγόνα και αύρες νερού, κυρίως κοντά στην Αψίδα του Θριάμβου.
Πού τελειώνει η χαρά και αρχίζει η καταστροφή;
Ποιο είναι, λοιπόν, το όριο ανάμεσα στον αυθόρμητο ενθουσιασμό και την τυφλή, καταστροφική μανία;
Πώς φτάνουμε από τις ιαχές της νίκης στα δακρυγόνα, τις λεηλασίες, τα φλεγόμενα αυτοκίνητα και την αστυνομική καταστολή;
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Γαλλία — και ευρύτερα η Ευρώπη — βλέπει τον αθλητισμό να γίνεται πρόσχημα για κοινωνικές εντάσεις, παραβατικότητα και ακραίες συμπεριφορές. Η συλλογική ευφορία, όταν δεν υπάρχει πολιτισμικό υπόβαθρο και όρια, γίνεται ευκαιρία εκτόνωσης για ομάδες που αναζητούν συγκρούσεις, είτε με την αστυνομία είτε με την κοινωνία την ίδια. Η αδυναμία πρόληψης από τις αρχές, σε συνδυασμό με τον εκφυλισμό της φίλαθλης κουλτούρας σε “εμπορικό εθνικισμό”, καταλήγουν σε εικόνες που αμαυρώνουν το άθλημα και θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Όταν ο αθλητισμός γίνεται αφορμή
Η νίκη της Παρί — η πρώτη κατάκτηση Champions League στην ιστορία του συλλόγου — είναι αναμφισβήτητα μια μεγάλη στιγμή για τον γαλλικό αθλητισμό. Όμως, τα όσα ακολούθησαν σκιάζουν αυτό το επίτευγμα. Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να αποδεχόμαστε τη βία ως αναπόφευκτο “παραπροϊόν” της επιτυχίας. Δεν μπορούμε να ανεχόμαστε τον θρίαμβο να συνοδεύεται από θρήνο.
Ο αθλητισμός πρέπει να ενώνει, όχι να σκοτώνει. Και όταν σκοτώνει — κυριολεκτικά ή ηθικά — τότε κάτι βαθύτερο έχει σαπίσει στο κοινωνικό μας σώμα. Η ευθύνη βαραίνει τους πάντες: την πολιτεία που οφείλει να προστατεύει, τις ομάδες που πρέπει να καλλιεργούν ήθος, τους πολίτες που δεν πρέπει να ξεχνούν ότι οι μεγάλες στιγμές δεν είναι άδειες από νόημα — αν δεν συνοδεύονται από σεβασμό στη ζωή και στον διπλανό μας.
Το πρόβλημα ξεκινά πολύ πριν τις φλόγες
Ο αθλητισμός έχει τη δύναμη να συγκινεί, να εμπνέει και να ενώνει. Όμως όταν γίνεται πρόσχημα για εκτόνωση οργής, βίας και παραβατικότητας, χάνει την ψυχή του. Ό,τι συνέβη το βράδυ της νίκης της Παρί δεν είναι μεμονωμένο. Δεν είναι «παραφωνία μέσα στη γιορτή». Είναι ένα σύμπτωμα που επιστρέφει ξανά και ξανά.
Γιατί το πρόβλημα δεν ξεκινά με τους πανηγυρισμούς. Ξεκινά πολύ νωρίτερα, στα «μικρά»:
εκεί που δεν υπάρχει όριο, όπου η φωνή υπερκαλύπτει τη λογική, όπου δεν υπάρχει συνέπεια, όπου το “δεν πειράζει” γίνεται καθημερινό άλλοθι.
Από τις βρισιές στο γήπεδο, τα πυροτεχνήματα που ρίχνονται σε αστυνομικούς «για πλάκα», τις μικροπαραβάσεις που βαφτίζονται αυθορμητισμός.
Αυτά τα μικρά — τα ασήμαντα που ποτέ δεν διορθώνονται — είναι που σταδιακά δημιουργούν μια κουλτούρα ανοχής στην αταξία, στην ανομία, στην ωμή επίδειξη δύναμης.
Μέχρι που κάποια στιγμή κάποιος δεν επιστρέφει σπίτι του. Ένα παιδί πεθαίνει. Μια οικογένεια διαλύεται.
Το τραύμα είναι βαθύτερο από τη στιγμή
Η βραδιά που θα έπρεπε να ενώνει έναν λαό, να γίνει αφορμή για εθνική χαρά, κατέληξε να δείχνει το πόσο εύθραυστη είναι η κοινωνική μας συνοχή.
Δεν αρκεί να κατηγορούμε «τους ταραχοποιούς» ή να ψάχνουμε το φταίξιμο μόνο στην αστυνομία. Η ευθύνη είναι συλλογική: πολιτεία, θεσμοί, ομάδες, πολίτες. Γιατί η βία που εκδηλώνεται στους δρόμους είναι καθρέφτης μιας βαθύτερης, διαρκούς αποσύνθεσης.
Η Παρί κέρδισε το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό τρόπαιο. Όμως η κοινωνία γύρω της έχασε κάτι πολύ πιο κρίσιμο: την ασφάλεια, τη λογική, τον σεβασμό. Και σε έναν τέτοιο συμβολισμό, το σκορ παύει να έχει σημασία.
