Εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, η Κύπρος ονειρεύεται την αξιοποίηση του φυσικού αερίου ως μοχλό απεξάρτησης από το ακριβό και ρυπογόνο πετρέλαιο. Από το 2007 μέχρι σήμερα, όμως, η υπόθεση εξελίχθηκε σε μια ατέρμονη σειρά καθυστερήσεων, αποτυχιών και –όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα– σοβαρών σκιών διαφθοράς. Το αποκορύφωμα είναι το έργο του τερματικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο Βασιλικό, που αντί να αποτελέσει εθνικό επίτευγμα, κατέληξε να είναι σύμβολο κακοδιαχείρισης.
Από την ελπίδα στην απογοήτευση
Η δημιουργία τερματικού LNG ήταν στρατηγικός στόχος: θα μείωνε τις εκπομπές, θα βελτίωνε την ανταγωνιστικότητα και θα προσέφερε στην Κύπρο ενεργειακή ασφάλεια. Ωστόσο, οι αλλεπάλληλες παρατάσεις, οι τεχνικές ελλείψεις και η ανικανότητα των υπευθύνων μετέτρεψαν το έργο σε «γεφύρι της Άρτας». Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η ανάθεση με προσφορά ακριβώς τρία ευρώ χαμηλότερη από τον προϋπολογισμό – μια εικόνα που προδίδει έλλειψη σοβαρότητας και διαφάνειας.
Η διαφθορά στο φως
Το 2024, ο Ευρωπαϊκός Εισαγγελέας ξεκίνησε έρευνα για απάτη και κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων ύψους άνω των €100 εκατομμυρίων. Τραπεζικά δεδομένα πολιτικών και αξιωματούχων μπαίνουν στο μικροσκόπιο, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε την επιστροφή δεκάδων εκατομμυρίων. Το σκάνδαλο δεν είναι απλώς λογιστικό: είναι πλήγμα στην αξιοπιστία της χώρας και εμπόδιο για την ενεργειακή της στρατηγική.
Οι συνέπειες για την κοινωνία
Η αποτυχία αυτή δεν είναι αφηρημένη. Έχει συγκεκριμένες επιπτώσεις:
- Κόστος ενέργειας: Η Κύπρος συνεχίζει να εξαρτάται από πανάκριβο πετρέλαιο για ηλεκτροπαραγωγή, με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να πληρώνουν υπερβολικά υψηλούς λογαριασμούς ρεύματος.
- Ενεργειακή πολιτική: Η χώρα αδυνατεί να αξιοποιήσει τα κοιτάσματά της ή να ενταχθεί ουσιαστικά στον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου. Αντί να είναι προμηθευτής, παραμένει καταναλωτής σε μειονεκτική θέση.
- Περιβάλλον: Η καθυστέρηση στην εισαγωγή φυσικού αερίου σημαίνει διαρκείς εκπομπές CO₂ από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με μαζούτ και ντίζελ, θέτοντας σε κίνδυνο τους κλιματικούς στόχους και την ποιότητα ζωής.
Και τώρα τι;
Η διεθνής συγκυρία με νέα ευρήματα κοιτασμάτων (όπως το Pegasus-1) και συνεργασίες με την Αίγυπτο δείχνει πως η Κύπρος θα μπορούσε να βρεθεί στο επίκεντρο της ενεργειακής μετάβασης. Όμως, χωρίς διαφάνεια, τεχνοκρατική σοβαρότητα και πολιτική βούληση, οι ευκαιρίες θα μετατρέπονται σε σκάνδαλα. Το LNG στο Βασιλικό έπρεπε να είναι καύσιμο για την ανάπτυξη, όχι προσάναμμα για τη διαφθορά.
Το κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει είναι ξεκάθαρο: θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε το τίμημα της αδράνειας και της διαφθοράς ή θα διεκδικήσουμε μια σοβαρή ενεργειακή στρατηγική; Η Κύπρος έχει στα χέρια της έναν ανεκτίμητο ενεργειακό πλούτο που θα μπορούσε να την καταστήσει περιφερειακό παίκτη και να ελαφρύνει το βάρος στους πολίτες. Αντί γι’ αυτό, μετατρέπεται σε διεθνές παράδειγμα προς αποφυγή, εκθέτοντας την αξιοπιστία της και καταδικάζοντας τους πολίτες σε ακριβή και βρώμικη ενέργεια. Είναι ώρα για ανάληψη ευθυνών, για δράση και διαφάνεια· αλλιώς, η χώρα θα συνεχίσει να γελοιοποιείται διεθνώς, χάνοντας ακόμη μια ιστορική ευκαιρία.
