Η επερχόμενη εκλογή του νέου πάπα δεν είναι απλώς μια κομβική στιγμή για την Καθολική Εκκλησία. Έχει γίνει επίσης κάτι σαν εμμονή για την Gen Z. Το προσεχές Κονκλάβιο «τρεντάρει» ιλιγγιωδώς ανάμεσα στους νέους και αυτό που κάποτε ήταν ένα κεκλεισμένων των θυρών τελετουργικό αποτελεί πλέον ένα event της ποπ κουλτούρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται: έναν καταιγισμό από memes, fan cams και έντονων διαδικτυακών debates. Στο X, οι χρήστες αναλύουν τα προγνωστικά για τον νέο πάπα σαν να πρόκειται για μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση. Την σπίθα άναψε η περσινή ταινία «Κονκλάβιο» και το TikTok έριξε πάνω της βενζίνη, πυροδοτώντας την με τα βίντεο των καρδιναλίων που περπατούν στην πλατεία του Αγίου Πέτρου έτσι ώστε να μοιάζουν με headliners στο φεστιβάλ της Coachella.
Στην ιστορία ενός θεσμού τόσο παλιού όσο η Καθολική Εκκλησία, λίγες στιγμές είναι τόσο σημαντικές όσο το επερχόμενο Κονκλάβιο. Και το ενδιαφέρον της Gen Z σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι νέοι βλέπουν τη θρησκεία: για πολλούς Gen Zers, η Εκκλησία και ο παπισμός έχουν καταστεί κεντρικά πολιτικά και πολιτισμικά ζητήματα. Ο Φραγκίσκος κατανόησε αυτή τη μετατόπιση και τοποθετήθηκε σε κάποιες από τις επείγουσες ανησυχίες της Gen Z. Με την εγκύκλιό «Laudato Si’» του 2015, απηύθυνε μια δυναμική έκκληση για δράση σχετικά με την κλιματική αλλαγή, καταγγέλλοντας τους πολιτικούς ηγέτες για την αδράνεια και τον ηθικό εφησυχασμό τους. Για μια γενιά που αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο μέλλον, η ηθική διαύγεια του μηνύματός του κάλυψε το κενό που άφησαν οι κυβερνήσεις οι οποίες πολύ συχνά αποτυγχάνουν να δώσουν αξιόπιστες λύσεις. Το ίδιο ισχύει και για τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα: Ενώ οι παγκόσμιοι ηγέτες ήταν απασχολημένοι με τη συζήτηση για τη στρατιωτική υποστήριξη του Ισραήλ και την κλιμάκωση του πολέμου, ο Φραγκίσκος έκανε εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός.
Συνεπώς, με την προοδευτική κληρονομιά του Φραγκίσκου να βρίσκεται σε κίνδυνο, η Gen Z δίνει μεγάλη προσοχή στο ποιος θα τον διαδεχθεί. Σχεδόν το 70 τοις εκατό των καρδιναλίων που έχουν δικαίωμα ψήφου διορίστηκαν από τον ίδιο τον Φραγκίσκο – ένας εντυπωσιακός αριθμός, αλλά όχι αρκετός για να εγγυηθεί ένα μέλλον ευθυγραμμισμένο με το όραμά του. Επιπλέον, αρκετοί από τους επικρατέστερους υποψήφιους, συμπεριλαμβανομένου του Αμερικανού καρδινάλιου Ρέιμοντ Μπερκ, είναι σταθερά ριζωμένοι στη συντηρητική πτέρυγα της Εκκλησίας, πολύ μακριά από το όραμα του Φραγκίσκου και ακόμη πιο μακριά από τις αξίες και τις ανησυχίες των νεότερων γενεών.
Εξετάζοντας τον διαδικτυακό διάλογο, ωστόσο, τρεις υποψήφιοι έχουν αναδειχθεί ως οι αγαπημένοι της Gen Z. Ο επικρατέστερος φαίνεται αυτή τη στιγμή να είναι ο καρδινάλιος Ματέο Μαρία Ζούπι, αρχιεπίσκοπος της Μπολόνια, γνωστός για την προοδευτική του στάση και την ευθυγράμμισή του με τις αντιλήψεις του Φραγκίσκου. Ο Ζούπι έχει κάνει τολμηρά βήματα για να κάνει την Εκκλησία πιο συμπεριληπτική, καλωσορίζοντας ανοιχτά τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, στηρίζοντας τα ζευγάρια του ίδιου φύλου και την ευρύτερη αναγνώριση των ενώσεων ομοφυλοφίλων μέσα σε ένα χριστιανικό πλαίσιο. Αν και έχει δεχθεί έντονη κριτική από τις συντηρητικές πλευρές, οι θέσεις του έχουν βρει σημαντική απήχηση σε ένα νεότερο και πιο προοδευτικό ακροατήριο
Ο καρδινάλιος Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα, ο Λατίνος Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο οποίος διορίστηκε από τον Φραγκίσκο το 2020, αοτελεί ένα άλλο προοδευτικό φαβορί. Επιδεικνύοντας μια κατανόηση της παλαιστινιακής υπόθεσης, έχει εκφράσει την αλληλεγγύη του στους Παλαιστίνιους Χριστιανούς που αντιμετωπίζουν περιθωριοποίηση στους Αγίους Τόπους. Έχει επίσης ταχθεί υπέρ της υποδοχής των προσφύγων και της ανάληψης της ευθύνης για τη φροντίδα τους, και έχει πιέσει για τη συμμετοχή των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους. Ένα τρίτο φαβορί είναι ο καρδινάλιος Λούις Αντόνιο Τάγκλε από τις Φιλιππίνες. Μιλώντας κατά της περιθωριοποίησης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και του αποκλεισμού των διαζευγμένων ατόμων από τη μετάληψη της Θείας Κοινωνίας, θεωρείται ο προοδευτικός σημαιοφόρος της ασιατικής Καθολικής Εκκλησίας.
Αλλά το ενδιαφέρον της Gen Z δεν αφορά μόνο τη θρησκευτική ταυτότητα, αλλά και τη δυναμική της εξουσίας. Καθώς θεσμοί όπως η Εκκλησία καλούνται όλο και περισσότερο να λογοδοτήσουν για τον ρόλο τους στη διαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων, το Κονκλάβιο υπερβαίνει κατά πολύ το ζήτημα του ποιος θα καταλάβει τελικά τον παπικό θρόνο. Έχει να κάνει με τη σχέση της Εκκλησίας με την επόμενη γενιά. Η ενίσχυση ξεπερασμένων δογμάτων και η περαιτέρω αποξένωση μιας γενιάς που ήδη αισθάνεται αποκομμένη από τους παραδοσιακούς θρησκευτικούς θεσμούς ίσως να μην είναι η πιο σοφή κίνηση. Αυτό δεν αφορά μόνο τη θεολογία ή την εκκλησιαστική λειτουργία – αφορά το ίδιο το μέλλον του πάπα ως οικουμενικού ηγέτη.
