Η πανδημία του κορωνοϊού μπορεί να υποχώρησε, αλλά οι επιπτώσεις της στη νεολαία είναι πιο ορατές από ποτέ.
Οι έφηβοι, που στερήθηκαν κοινωνικές επαφές, σχολική ζωή και αίσθηση σταθερότητας, σήμερα αντιμετωπίζουν μια σιωπηλή αλλά πραγματική απειλή για την ψυχική τους ευημερία.
Διεθνείς έρευνες δείχνουν αύξηση:
- 40% στα περιστατικά άγχους και κατάθλιψης σε εφήβους
- 42% στις κρίσεις πανικού
- 32% στις διατροφικές διαταραχές
Στην Κύπρο, σύμφωνα με δεδομένα σχολικών ψυχολόγων, 1 στους 3 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναζητά κάποια μορφή υποστήριξης.
Στην Ελλάδα, η γραμμή 1056 της «Χαμόγελο του Παιδιού» κατέγραψε αύξηση 53% σε κλήσεις για αυτοτραυματισμό και αυτοκτονικό ιδεασμό.
«Χαμένη εφηβεία» – επιπτώσεις που τώρα φαίνονται
Τα σημαντικότερα ψυχολογικά προβλήματα που καταγράφονται:
- Κοινωνική απόσυρση και ντροπαλότητα
- Αυξημένη εξάρτηση από οθόνες και social media
- Έντονη ανασφάλεια για το μέλλον
- Εκρηκτικά ξεσπάσματα και επιθετικότητα
- Διαταραχές ύπνου και συγκέντρωσης
Η παιδοψυχολόγος Δρ. Αντωνία Παπαδοπούλου αναφέρει:
«Τα παιδιά πλήρωσαν ψυχικά το τίμημα.
Τώρα που η ζωή ‘επανήλθε’, απαιτούμε από αυτά να λειτουργούν σαν να μην συνέβη τίποτα.»
Σχολεία: Η πρώτη γραμμή άμυνας χωρίς τα απαραίτητα μέσα
Οι εκπαιδευτικοί αναφέρουν έντονη αύξηση σε περιστατικά:
- σχολικού και κυβερνο-εκφοβισμού
- συγκρούσεων μεταξύ μαθητών
- αντιδραστικών συμπεριφορών
Σύμφωνα με στοιχεία εκπαιδευτικών οργανώσεων:
- Ένας σχολικός ψυχολόγος μπορεί να καλύπτει μέχρι και 500 μαθητές
- Οι παρεμβάσεις συχνά περιορίζονται σε «πυροσβεστικό» ρόλο
Οικογένειες σε σύγχυση
Οι γονείς προσπαθούν να διαχειριστούν καταστάσεις που συχνά τους ξεπερνούν.
Πολλά παιδιά δεν μιλούν για όσα νιώθουν, φοβούμενα ότι θα χαρακτηριστούν αδύναμα.
Συμβουλές ειδικών:
- Ανοιχτός διάλογος χωρίς κριτική
- Κοινές δραστηριότητες πέρα από οθόνες
- Παρατήρηση συμπεριφοράς, όχι μόνο λόγων
- Αναζήτηση βοήθειας έγκαιρα – όχι όταν η κρίση ξεσπάσει
Και τώρα τι; Η κρίση ως ευκαιρία για αλλαγή
Η κοινωνία, θεσμοί και κράτος οφείλουν να λάβουν άμεσες αποφάσεις:
- Περισσότεροι ψυχολόγοι σε σχολεία – με σταθερή παρουσία
- Συνεχής κατάρτιση εκπαιδευτικών για έγκαιρη αναγνώριση συμπτωμάτων
- Προγράμματα ενδυνάμωσης μαθητών και κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης
- Εθνική στρατηγική για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων
«Αν δεν επενδύσουμε τώρα σε αυτή τη γενιά,
θα πληρώσουμε ακριβότερο τίμημα στο μέλλον»,
σχολιάζει λειτουργός ψυχικής υγείας του ΟΚΥπΥ.
Τι μπορούμε να κάνουμε ως κοινωνία
✔ Να σταματήσουμε το στίγμα γύρω από την ψυχοθεραπεία
✔ Να δίνουμε χώρο και λόγο στους νέους
✔ Να τους διδάξουμε πώς να ζητούν βοήθεια
✔ Να ακούμε — πριν μιλήσουμε
Οι έφηβοι δεν χρειάζονται μόνο καλούς βαθμούς.
Χρειάζονται ασφάλεια, αποδοχή και ελπίδα.
