Η σύνοδος Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα ολοκληρώθηκε, αλλά η ειρήνη στην Ουκρανία παραμένει μακριά. Ωστόσο, δύο πιθανά σενάρια για το τέλος της ρωσικής εισβολής αρχίζουν να διαφαίνονται.
Η Ουκρανία μπορεί να χάσει εδάφη, αλλά να επιβιώσει ως μια ασφαλής και κυρίαρχη, έστω και μικρότερη, κρατική οντότητα. Εναλλακτικά, μπορεί να χάσει και εδάφη και κυριαρχία, επιστρέφοντας στη ρωσική σφαίρα επιρροής. Μετά την Αλάσκα, όμως, δεν είναι πιο ξεκάθαρο ποιο σενάριο θα επικρατήσει και πότε, καθώς η ελπίδα για διπλωματική λύση απογοητεύτηκε.
«Πιστεύουμε πως για να είναι βιώσιμη και μακροχρόνια η ουκρανική διευθέτηση, πρέπει να εξαλειφθούν όλες οι ρίζες της κρίσης, να ληφθούν υπόψη όλες οι νόμιμες ανησυχίες της Ρωσίας και να αποκατασταθεί μια δίκαιη ισορροπία ασφάλειας στην Ευρώπη και τον κόσμο», δήλωσε ο Πούτιν.
Η έμφαση του στα «ριζικά αίτια» – αναφορά στα παράπονα για την ευρωπαϊκή κατεύθυνση της Ουκρανίας και την επέκταση του ΝΑΤΟ – δείχνει πως δεν εγκαταλείπει τον στόχο της επαναφοράς της ρωσικής επιρροής στην Ουκρανία και την αναβάθμιση της Ρωσίας σε παγκόσμια δύναμη.
Η προσπάθεια της Ρωσίας να καταλάβει την πρωτεύουσα Κίεβο απέτυχε και πιθανότατα δεν είναι πλέον εφικτή. Η Ουκρανία εξακολουθεί να αμύνεται σθεναρά, περιορίζοντας τα ρωσικά κέρδη, αν και με μεγάλο κόστος. Οι ελπίδες για πλήρη εκδίωξη των Ρώσων μειώνονται λόγω της εξάντλησης των ουκρανικών δυνάμεων. Αυτό αφήνει δύο ρεαλιστικά ενδεχόμενα για το μέλλον του πολέμου, τα οποία εξαρτώνται από πολλά στοιχεία.
Διχοτόμηση με προστασία
Η ηγεσία της Ουκρανίας φαίνεται να αποδέχεται πως δεν διαθέτει την στρατιωτική ισχύ για να ανακτήσει πλήρως τα σύνορά της. Ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει δείξει πρόθεση να διαπραγματευτεί για τα εδάφη μετά από μια κατάπαυση που θα παγώνει το τρέχον μέτωπο.
Το Κίεβο και η Ευρώπη αρνούνται να αναγνωρίσουν νομικά τις ρωσικές κατακτήσεις, όμως είναι διατεθειμένοι να ζήσουν με την πραγματικότητα της ουσιαστικής ρωσικής κατοχής. Το καλύτερο σενάριο για την Ουκρανία και τους Ευρωπαίους υποστηρικτές της είναι ο περιορισμός της Ρωσίας στα εδάφη που ήδη ελέγχει, περίπου το 20% της χώρας.
Η Δύση επιδιώκει να διασφαλίσει την ασφάλεια και κυριαρχία του υπόλοιπου 80% με ισχυρές ουκρανικές άμυνες και δυτική στρατιωτική βοήθεια, ενώ υπάρχουν σκέψεις για ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων ως αποτρεπτικό μέτρο. Παρόμοιο με το τέλος του Κορεατικού Πολέμου το 1953, όπου η χερσόνησος παρέμεινε διχοτομημένη αλλά η Νότια Κορέα προστατεύεται από αμερικανικά στρατεύματα.
Για τον Πούτιν, όμως, αυτό θα σήμαινε ιστορική ήττα: θα κρατούσε μόνο το 20% της Ουκρανίας, έχοντας χάσει το μεγαλύτερο μέρος και βλέποντας δυτικούς στρατούς να προστατεύουν την «αδελφή» χώρα. Μια τέτοια απόσυρση πιθανόν να οφείλεται στον φόβο του για οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις στην εσωτερική σταθερότητα της Ρωσίας, ή για τις συνέπειες των δυτικών κυρώσεων.
Διχοτόμηση με υποταγή
Οι ρωσικές απαιτήσεις περιλαμβάνουν τον περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, τον έλεγχο των οπλισμών, αλλά και αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, το σύνταγμα και την εθνική ταυτότητα της Ουκρανίας. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ουκρανία δεν είναι μόνο η απώλεια εδαφών, αλλά η μετατροπή της σε προτεκτοράτο της Ρωσίας, υποταγμένο στις επιθυμίες της Μόσχας σε εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Αυτό θα σήμαινε την πλήρη παραίτηση της χώρας από την προσπάθεια εδραίωσης της δημοκρατίας και της ενσωμάτωσης με τη Δύση.
Μετά από 3,5 χρόνια πολέμου, οι ουκρανικές δυνάμεις είναι κουρασμένες, λιγότερες σε αριθμό και δυσαρεστημένες με τη στρατιωτική ηγεσία τους, αλλά συνεχίζουν να αντιστέκονται. Το πλεονέκτημα της Ρωσίας σε ανθρώπινο δυναμικό και οικονομικούς πόρους κάνει τον πόλεμο πιο βιώσιμο γι’ αυτή, αλλά η Ουκρανία έχει αποδείξει μεγάλη ανθεκτικότητα. Μέχρι στιγμής, η αντίσταση της Ουκρανίας παρατείνεται, διατηρώντας ανοιχτό το μέλλον.
